1 kwietnia 2016

 

Czego najbardziej żałują umierającyNie ulega wątpliwości, iż tematyka śmierci w szeroko pojętej kulturze Zachodu został brutalnie zepchnięty na daleki plan. Nikt nie myśli o umieraniu, nie produkuje się programów telewizyjnych o umieraniu, powstaje mało filmów i książek traktujących o odchodzeniu z tego świata. Jednak nie zawsze tak było: okres średniowiecza był wręcz naznaczony kultem śmierci, ludzie czuli obecność Kostuchy na każdym kroku, bowiem  mówiono o niej w kościele, pisano na tej temat i malowano obrazy przedstawiające śmiertelne korowody wszystkich warstw społecznych, których połączyło umieranie w postaci  śmiejącego się kościotrupa. Książka autorstwa Bronnie Ware powraca do tego nieco zapomnianego w kulturze, chociaż nieustannie obecnego w życiu codziennym lejtmotywu. Autorka stara się wskazać, czego najbardziej żałują umierający ludzie i jakie wnioski możemy wyciągnąć z ich opowieści.

Bronnie Ware w Czego najbardziej żałują umierający zakreśla trzy obszary tematyczne. Pierwszy z nich stanowi jej osobista historia – jako pielęgniarki zajmującej się śmiertelnie chorymi ludźmi. Wspomina ona, jak pierwszy raz zetknęła się ze śmiercią i dlaczego postanowiła skończyć z karierą w bankowości i nieść pomoc umierającym. Ware to rodowita Australijka, która porzuciwszy rodzinny dom, udała się w podróż po Europie i Bliskim Wschodzie. Opowiada o swoich życiowych wyborach: wegetarianizmie, buddyjskiej filozofii oraz toksycznych związkach, poddaje krytycznej analizie podejmowane decyzje.  Bardzo często kilka zdań zamienionych z chorymi lub obserwacja ich rodzinnego środowiska staje się pretekstem do snucia kolejnej opowieści z jej własnego życia, obowiązkowo zakończonej puentą z solidnym przesłaniem moralnym. To właśnie różnorodne sytuacje, w których znaleźli się umierający pacjenci Bronnie, stanowią drugi, bardzo ważny trzon omawianej pozycji. I nie chodzi tu wyłącznie o położenie, w jakim znaleźli się chorzy ludzie, lecz także o ich najbliższych: autorka stara się ukazać, jak bardzo śmierć dotyka naszego serca i na zawsze zmienia podejście do pewnych spraw. Odejście ukochanej osoby staje się przyczynkiem do zmiany dotychczasowego stylu życia, próbą odszukania utraconych przyjaźni lub pogodzenia się z członkami rodziny.

Najważniejsza część książki, czyli wyliczenie pięciu najistotniejszych rzeczy, których żałują umierający, nie jest wcale taka zaskakująca. Sprowadza się do powszechnie znanych, wręcz trywialnych stwierdzeń: ktoś nie miał odwagi żyć życiem, o jakim marzył i spełniał oczekiwania innych osób; zbyt dużo pracował i nie poświęcał czasu rodzinie; nie miał odwagi mówić o swoich emocjach i uczuciach; zaniechał przyjaźni ze znajomymi, a także zwyczajnie nie potrafił być szczęśliwy. Czy intymne, zdradzone tuż przed śmiercią smutne, poruszające historie umierających osób mają jakikolwiek wpływ na czytelnika? Na pierwszy rzut oka może się wydawać, że niekoniecznie, jednak jeśli poświęcić chwilę na rozważenie ostatnich porad starszych ludzi to okazuje się, że kryją one w sobie wiele prawdy: po co gonić za lepszym, droższym, fajniejszym, skoro nie potrafimy się cieszyć z tego, co nas otacza? Dlaczego ukrywamy swoje prawdziwe oblicze pod maską, skoro to właśnie bycie sobą jest w życiu najważniejsze? Po co  gonimy za pieniędzmi, skoro to bycie dobrym i pomoc innym ludziom tak naprawdę świadczą o naszym człowieczeństwie? To tylko nieliczne pytania i refleksje, jakie przewijają się na kartach książki.

Czego najbardziej żałują umierający to niezbyt trudna, wręcz lekka w lekturze pozycja, ponieważ Ware doskonale wyważyła poszczególne partie przedstawianych historii: chociaż każdy bohater umiera, to jednak jego śmierć nie idzie na marne. Przekazuje pewną ogólną prawdę na temat osobistego szczęścia, rodzinnego życia lub nawet szerzej – celowości naszego istnienia. Autorka w ogóle nie porusza tematyki religii ani tego, co się dzieje z nami po śmierci, dlatego po lekturę mogą sięgnąć zarówno ateiści, jak i głęboko wierzący ludzie, ponieważ jest ona neutralna światopoglądowo. Ware nieustannie wskazuje, że jeszcze nie jest za późno na zmianę w naszym życiu i że warto zrobić wszystko, by poczuć się spełnionym i szczęśliwym nawet jeśli mamy tego doświadczyć na krótki czas przed odejściem z tego świata.

I najważniejsze pytanie: do kogo skierowana jest omawiana pozycja? Z pewnością może ona pomóc, a przynajmniej wskazać pewien tok myślenia na temat śmierci osobom, które osobiście dotknęła choroba lub przebywają w otoczeniu umierającego, cierpiącym, szukającym ukojenia po stracie najbliższych i tym, którzy interesują się tematyką śmierci. Lektura nie przytłacza, niesie ze sobą pocieszenie i ukojenie w bólu, jaki towarzyszy żałobie.

Pattyczak

Tytuł:  Czego najbardziej żałują umierający

Autor: Bronnie Ware

Tytuł oryginalny: The Top Five Regrets Of The Dying 2011

Tłumaczenie: Magdalena Słysz

Wydawnictwo: Czarna Owca

Data i miejsce wydania: marzec 2016, Warszawa

Oprawa: miękka

Wydanie: I

Liczba stron: 270

ISBN: 978-83-8015-134-5

Recenzja pierwotnie ukazała się na stronie Gildii.

Podsumowanie

Czego najbardziej żałują umierający

Czego najbardziej żałują umierający
  • 6/10
    Fabuła
  • 5/10
    Stylistyka
  • 8/10
    Wydanie

Zalety

  • mądre życiowe porady od umierających ludzi
  • ciekawe spostrzeżenia na temat śmierci
  • neutralność światopoglądowa i religijna

Wady

  • zbędna autobiografia Ware
  • niepotrzebne moralizatorskie wstawki