18 marca 2017

Hannibal Lecter stał się postacią kultową, a to głównie za sprawą ekranizacji Milczenia owiec autorstwa Thomasa Harrisa, drugiej pozycji z tetralogii poświęconej dziejom najsłynniejszego kanibala na świecie. O ile w ciągu ostatnich paru lat gwiazda „nietypowego” psychiatry zaczęła powoli przygasać (a to z powodu średnio udanej adaptacji kolejnych książek – Hannibal oraz Hannibal: Po drugiej stronie maski), tak dzięki najnowszej odsłonie serialowego Hannibala doktor Lecter na nowo zaczyna błyszczeć i wydaje się, że nic mu już nie przeszkodzi w triumfalnym powrocie na światowe listy bestsellerów.

Były pracownik FBI Will Graham zostaje poproszony o pomoc w śledztwie przeciwko Zębowej Wróżce – choremu psychicznie mordercy, który pozostawia na skórze swoich ofiar charakterystyczne ślady po ugryzieniach. Francis Dolarhye uważa, że dokonując zabójstw, przemienia się w tytułowego Czerwonego smoka znanego z akwareli Williama Blake’a. Graham, wraz z agentem specjalnym, Jackiem Crawfordem, rozpoczyna wyścig z czasem, bowiem psychopata morduje podczas każdej pełni księżyca. Gdy trop utknął w martwym punkcie, do Willa zgłasza się doktor Hannibal Lecter, kanibal bezterminowo zamknięty w Szpitalu Stanowym dla Psychicznie Chorych Przestępców Chesapeake. Między tymi dwoma mężczyznami rozpoczyna się psychologiczna gra, której stawką jest złapanie Zębowej Wróżki.

Czerwony smok jest pierwszą książką otwierającą historię Hannibala Lectera, agentów FBI i psychopatycznych morderców. Wartka akcja, nieustannie budowane napięcie aż do ostatniej strony, ciekawi bohaterowie oraz niebanalna sprawa – to najważniejsze atuty powieści Thomasa Harrisa. Warto podkreślić, iż akcja powieści rozgrywa się w latach 70-tych, a nie obecnie, jak ma to miejsce w Hannibalu w reżyserii Bryana Fullera. To właśnie na thrillerze Harrisa oparto scenariusz serialowej adaptacji, a raczej starano się, bowiem niewiele wątków z serialu pokrywa się z oryginałem. Will Graham to całkowite przeciwieństwo postaci granej przez Hugh Dancy’ego – jest inteligentny, silny psychicznie i zdeterminowany, aby złapać mordercę. Nie znajduje się na granicy szaleństwa i geniuszu, lecz z wykalkulowanym racjonalizmem podejmuje próby rozmowy z Hannibalem, który jako jedyny może pomóc mu schwytać mordercę. Całkowicie zmienione są również postacie Freddy’ego Loundsa (w serialu postać dziennikarza Tattlera odgrywa kobieta), doktora Alana Blooma (u Bryana Fullera to również żeńska rola, na dodatek silnie powiązana emocjonalnie z Grahamem), czy Fredericka Chiltona (dyrektora zakładu psychiatrycznego, w którym przebywa Hannibal).

Nie sposób porównać ze sobą serial i książkę, bowiem ten pierwszy jest tylko inspirowany historią kanibala i sugeruje pewne tropy, które mogą okazać się zwodnicze. Czerwony smok jest całkowicie odmiennym dziełem – intrygującym, wciągającym, ale stanowiącym zgrabnie zamkniętą całość, której jedyną możliwą kontynuacją jest rozwinięcie historii Hannibala (a nie Willa, jak ma to miejsce w przypadku serialu).

W powieści Harrisa Lecter jest postacią co najmniej intrygującą, cechuje go nieprzeciętna inteligencja, znajomość sztuki, poezji i wykwintnej kuchni. Na dodatek to oczytany erudyta, który starannie dobiera sobie rozmówców: czyta Dumasa i wyśmiewa śmietankę psychiatryczną Ameryki. Lektura powieści dostarcza niesamowitych emocji. Choć Hannibal jest postacią drugoplanową, to czytelnik nieustannie czuje się przez niego osaczony. Wstrząsające są nie tyle opisy krwawych i do perfekcji przemyślanych zbrodni, co dogłębna analiza umysłu psychopaty ceniącego wyrachowane, brutalne i inteligentne morderstwa, do których z dumą się przyznaje. I to właśnie dzięki tym cechom Hannibal zawładnął powieścią. To on wiedzie prym, kryje się za każdą kartką i zza szpitalnych krat śledzi każde, nawet najmniejsze posunięcie agentów FBI.

Książka zachęca do przeanalizowania własnego charakteru ukształtowanego przez czynniki zewnętrzne: rodzinę, szkołę i przyjaciół. Historia Zębowej Wróżki jest dowodem na to, że otrzymane w dzieciństwie wzorce postępowania są niejednokrotnie podszyte egoistycznymi wyborami opiekunów dziecka – wyborami, które mogą doprowadzić do załamania psychicznego. Jednocześnie Dolarhyde jest miłośnikiem inspirowanego Biblią malarstwa Williama Blake’a. Obrał za swój ideał przeistoczenie się w potwora z obrazu Czerwony smok i niewiasta obleczona w słońce. Połączenie romantycznego wzorca niedoścignionego mistrza z narcystycznym umysłem niedojrzałego mężczyzny rodzi makabryczną osobowość szaleńca, którego nie można powstrzymać. Czerwony smok to thriller najwyższych lotów i klasyka gatunku. Gorąco polecam!

Pattyczak

Tytuł: Czerwony smok

Tytuł oryginalny: Red Dragon

Autor: Thomas Harris

Tłumaczenie: Tomasz Wyżyński

Wydawnictwo: Albatros

Data i miejsce wydania: 17 maja 2013, Opole

Oprawa: miękka

Liczba stron: 448

Wydanie: I

ISBN: 978-83-7885-772-3

Recenzja ukazała się najpierw na stronie Gildii.

Podsumowanie

Czerwony smok

Czerwony smok
  • 8/10
    Fabuła
  • 8/10
    Stylistyka
  • 8/10
    Wydanie

Zalety

  • postać Hannibala Lectera
  • zwroty akcji, niespodziewane mocne zakończenie
  • mocne, zapadające w pamieć sceny

Wady

  • zbyt wyrazisty podział na dobrych i złych bohaterów