Druga wojna światowa ukazana z perspektywy brytyjskiego pisarza Chrisa Cleve’a jest zupełnie inną wojną niż ta, którą poznali mieszkańcy Europy Środkowo-Wschodniej. Swoją powieść dedykuje dziadkom, którym najpiękniejsze lata młodości przyszło przeżyć w tym koszmarnym czasie. Inspirował się opowieściami dziadka o tym, jak walczył na Malcie, zaś od drugim dziadków zaczerpnął pomysł włączenia wątku epistolarnego do swojej powieści (bo dzięki listom udało się przetrwać trzy długie lata rozłąki ukochanych).
Mary North, główna bohaterka opowieści, pochodzi z tak zwanego dobrego domu. Jej ojciec jest członkiem parlamentu brytyjskiego zaś matka zajmuje się organizowaniem przyjęć, podczas których można zdobyć poparcie polityczne, co bezpośrednio przekłada się na liczbę głosów wyborców. Najbliższą przyjaciółką Mary jest Hilda, znają się od dzieciństwa i obie należą do tej same klasy arystokratycznej. Ich jedynymi zmartwieniami są piękne fryzury i powodzenie u płci przeciwnej. Rozpoczęcie wojennych działań między Brytyjczykami a Niemcami zmienia życie młodych kobiet o 180 stopni. Mary zgłasza się jako ochotniczka i zostaje przydzielona do roli nauczycielki do jednej z londyńskich szkół.
Wśród jej uczniów znajdują się zarówno dzieci rodowitych Brytyjczyków, jak i potomkowie emigrantów. Niestety, pedagogiczna kariera Mary staje w miejscu, gdyż szkołą zostaje zamknięta z powodu grożących bombardowań, a większość uczniów przeprowadza się na wieś, by tam przetrwać wojnę (swoją drogą właśnie taki wyjazd w czasie wojny poza miasto stanowi fabularny punkt wyjścia w cyklu C.S. Lewisa Opowieści z Narni). W mieście pozostają tylko dzieci emigrantów, a także te z różnymi chorobami, przez co żadna brytyjska rodzina nie chce ich przygarnąć i się nimi zaopiekować. Panna North podejmuje walkę o prowadzenie nauczania dla tych wszystkich dzieciaków, które zostały odrzucone przez społeczeństwo, bo nie akceptuje ono kalekich, chorych, kolorowych i biednych osób. W ten sposób poznaje Toma Shaw, z którym połączy ją gorący romans.
II wojna światowa widziana oczami brytyjskiego pisarza jest walką nie tylko o obronę granic Wielkiej Brytanii. Bohaterowie Dzielnym zostaje przebaczone walczą z rasizmem, z nierównościami społecznymi i dzieleniem ludzi na lepszych i gorszych. Mary podejmuje jeszcze jedną walkę – tę o prawa kobiet do decydowania o własnym życiu. Podczas gdy niemieckie samoloty bombardują Londyn, Mary troszczy się o życie swoich uczniów, próbując wnieść im trochę radości między paraliżujących strach, jaki potęguje się z każdą zrzuconą bombą. Podczas kolejnego nalotu ginie większość jej podopiecznych, przeżywa tylko czarnoskóry Zachary, z którym połączyła ją muzyka, morfina i kilkoro czarnoskórych przyjaciół.
Jakże inne są losy wojennych bohaterów Wielkiej Brytanii o bohaterów walczących o wolną Polskę. Dzielnym będzie przebaczone Chrisa Cleve’a mimowolnie porównuje historię przebiegu owej wojny. Bo niby ta sama wojna, a jakże inna. W Polsce ludzie walczyli o przeżycie: hitlerowskie Niemcy bombardowali miasta i wsie, zabijali ludzi bez względu na pochodzenie, a przeżyć mogli tylko ci, którzy mieli służyć jako niewolnicza siła robocza. Za ukrywanie i pomoc innym ludziom zawsze groziła śmierć, a chleb powszedni był rarytasem, który wydzielał wróg. Natomiast w Wielkiej Brytanii między nalotami ludzie prowadzili zupełnie inne życie. I tylko takie osoby jak Mary North burzyły ich ład. Bo czyż panienka z dobrego domu powinna zadawać się z ludźmi spoza jej klasy arystokratycznej? W domu miała służbę, która przynosiła jej do łózka gorącą herbatę, a Mary wybrała społeczną pracę i codziennie narażanie własnego życia. Znajomi traktowali to jako fanaberię bogatej panienki, wiele upokorzeń musiała znieść bohaterka, aby udowodnić, iż każde życie ma taką samą wartość.
Oceniając książkę pod katem wątku romansowego oraz tematyki historycznej to nie jest ona w żaden sposób zaskakującym, natomiast warto zwrócić uwagę na to, jak została sportretowana ludzka psychika w obliczu katastrofalnych wydarzeń. To opowieść o zetknięciu się dwóch światów, zwykłych ludzi i arystokracji, i o tym, jak bardzo wojna wpłynęła na zmianę relacji między nimi i panujących w społeczeństwie obyczajów.
Młoda kobieta podjęła walką, którą inne odważne osoby prowadząc do dnia dzisiejszego, bowiem każdy człowiek zasługuje na godność i szacunek innych ludzi. Warto sięgnąć po powieść Chrisa Cleve’a, aby przekonać się, że wojna znaczy dla dwóch narodów zupełnie co innego. Każdy człowiek w czasie tak ciężkim jak bój o przetrwanie walczy o coś zupełnie innego, o wartości, na jakie w czasie pokoju nigdy nie zwróciłby uwagi i nigdy by nie podjął walki o tak istotne sprawy. Czasami wojownicy o prawdę upadają, ale Cleve ma rację, iż dzielnym będzie przebaczone.
Literacki trailer książki:
Za udostępnienie egzemplarza recenzenckiego serdecznie dziękuję wydawnictwu
Świat Książki
Pattyczak
Tytuł: Dzielnym będzie przebaczone
Autor: Chris Cleave
Tytuł oryginalny: Everyone Brave Is Forgiven 2016
Tłumaczenie: Bohdan Maliborski
Wydawnictwo: Świat Książki
Data i miejsce wydania: 14/06/2017, Warszawa
Oprawa: miękka ze skrzydełkami
Wydanie: I
Liczba stron: 465
ISBN: 978-83-8031-628-7
Strona wydawnictwa: Dzielnym będzie przebaczone – Świat Książki
