Dlaczego w szkole nie uczy się gotowania? Przecież jest to jedna z najbardziej podstawowych w życiu czynności, od której nie sposób uciec. Co oznacza średnia cebula? Wszak w sklepie lub na targu jest przynajmniej kilkanaście różnego rodzaju cebul, począwszy od koloru po stopień ostrości, skończywszy na tak banalnych rzeczach jak wielkość i ilość warstw. Czy drobno posiekane mięso oznacza o średnicy mniejszej niż 0,5mm czy ciut większe? Ile to jest odrobina soli? Czy „smażenie na maśle około czterech minut” ma zastosowanie do średniego czy do dużego gazu kuchenki? Pedant w kuchni brutalnie odsłania niedoskonałości kulinarnej literatury i udowadnia, że nawet najlepsi kucharze nie są w stanie wyczarować tak idealnie wyglądającej potrawy, jaka została przedstawiona na kolorowej fotografii.
Julian Barnes poddaje solidnej krytyce najważniejsze kulinarne dzieła Europy: „dostaje się” The Essentials of Classic Italian Cooking, Book of Household Management, Mrs Beeton, An Omlette and a Glass of Wine, The Joy Of Cooking i innym znanym w kulinarnym świecie tytułom. Autor ostro tnie na porcje to, co się powszechnie nazywa “marketingiem kulinarnej beztroski”: żadne danie nie wygląda tak dobrze, jak na zdjęciach. Nie wystarczy tylko raz przeczytać przepis i kupić kilka składników by móc wyczarować wspaniałą potrawę. Rozważania Barnesa dotyczą nie tylko profesjonalnych przepisów z książek kucharskich. Autor stawia także pytanie o kondycję przekazywania tajników kulinarnej wiedzy wśród następnych pokoleń a także o postawę pisarzy wobec reakcji czytelników na słowa krytyki.
Tytułowym pedantem jest sam Barnes – niesamowicie dociekliwy i czasami irytujący narrator wprowadzający czytelnika w świat kulinarnych doznań. Nie jest to łatwa lektura, ponieważ wielokrotnie podkreśla brak precyzyjności w kuchennych przepisach, opierając się na licznych przykładach. Autor wykazuje się głęboką świadomością kulinarną: potrafi dostrzec wady i zalety konkretnych przepisów i książek, wychwytuje rażące błędy i czasami pomija pewne kwestie, niejako usprawiedliwiając swoją własną postawę. Podkreśla, iż książki kucharskie nie dość, że są tak naprawdę tworzone wyłącznie pod ich autorów (wszak tylko oni znają sekret „jednej filiżanki mąki” lub „odrobiny oliwy”), ale także stanowią błahy prezent, postawiony na półce w kuchni, służący praktycznie jako podpórka dla osadzającego się kurzu.
Reasumując, Pedant w kuchni to smakowity pastisz na współczesną literaturę kulinarną. Dekonstruuje wszystkie kulinarne przepisy i ich rozmaite wariacje. Rozkłada na czynniki pierwsze składniki i akcesoria kuchenne dowodząc, iż większość amatorów zostaje wiedzionych przez autorów błahymi obietnicami i uwiedziona dzięki fantastycznym, ale jakże fikcyjnym ilustracjom. To rzemieślnik, którego postulat jest banalnie prosty – aby idealnie odtworzyć przepis, trzeba najpierw go spróbować z rąk kucharza. Skoro nie mamy takiej możliwości, to już na samym starcie jesteśmy przegrani, bowiem nie znamy oryginalnego smaku.
Pedant w kuchni Juliana Barnesa to książka dla wszystkich przegranych w kulinarnych bojach, poległych w walce z zachwycającymi przepisami oraz szukających swego własnego miejsca w kuchni. I chociaż wiele zgryźliwych, ale trafnych uwag pisarza może nie mieć miejsca na przełożenie na polskie warunki, to jednak warto sięgnąć po jego kulinarny esej i przekonać się, jak wiele popełniamy błędów w gotowani i w jakim, stopniu jest to wina autora przepisu.
Za udostępnienie egzemplarza recenzenckiego serdecznie dziękuję wydawnictwu
Świat Książki
Pattyczak
Tytuł: Pedant w kuchni
Autor: Julian Barnes
Tytuł oryginalny: The Pedant In The Kitchen 2003
Tłumaczenie: Dominika Lewandowska-Rodak
Wydawnictwo: Świat Książki
Data i miejsce wydania: 29/03/2017, Warszawa
Oprawa: twarda
Wydanie: I
Liczba stron: 183
ISBN: 978-83-8031-629-4
Strona wydawnictwa: Pedant w kuchni – wyd. Świat Książki
