6 czerwca 2016

Szmaragdowa tablicaXV wiek, Florencja. Medyceusze zlecają młodemu, utalentowanemu erudycie Giorgiowi Barbarelli da Castelfranco namalowanie „Astrologa” – tajemniczego obrazu, który niesie ze sobą wskazówki do odnalezienia mistycznej Szmaragdowej Tablicy. Paryż, okres niemieckiej okupacji. Georg von Berghaim, wysoko postawiony oficer SS, ma za zadanie odnaleźć słynne dzieło renesansowego malarza. Trafia do żydowskiego domu rodziny Bauer, która od wieków strzeże drogi ku odnalezieniu sekretnego „Astrologa”. Podczas swojej misji spotka Sarah, z którą połączy go nadzwyczaj zaskakująca relacja, co wywróci jego dotychczasowe życie do góry nogami. I wreszcie Madryt, czasy obecne. Ana, pracownica Muzeum Prado, wraz z narzeczonym Konradem odnajdują list niemieckiego historyka sztuki czasów II wojny światowej, z którego dowiadują się o obrazie.

Szmaragdowa Tablica to druga powieść Carli Montero, zaś pierwsza publikacja w Polsce. Zgrabne połączenie tajemnicy, elementów sensacji, romansu oraz teorii spiskowych tworzy intrygującą historię idealną na letnie popołudnia. Nie ma co się łudzić – na próżno szukać tu głębszych sensów, porywających odkryć, czy też nagłych zwrotów akcji. Autorka przedstawia pełną wdzięku opowieść, której główną atrakcję stanowi wątek pogoni za włoskim obrazem i tytułową tablicą. Dzieje „Astrologa” są jak losy Szmaragdowej Tablicy – każdy ich szuka, zna krążące od wieków legendy, lecz nikt ich nigdy nie widział. Podobnie błądzi czytelnik – o losach tej drugiej nie sposób się dowiedzieć aż do ostatnich stron powieści, bowiem jej tajemnica nie została odsłonięta. Wskazówki dotyczące  mistycznego przedmiotu można odnaleźć w innych źródłach – jest to starożytny tekst, do którego średniowieczni uczeni odwoływali się w swoich pismach. Traktuje on o tajemnej wiedzy, pozwalającej zdobyć panowanie nie tylko nad Ziemią.

Elementy historyczne są dość pobieżnie zarysowane, a w niektórych przypadkach aż rażą błędy rzeczowe (jak chociażby swobodne poruszanie się po ulicach okupowanego Paryża przez Żydów lub szokujące decyzje podejmowane przez francuski ruch oporu). Nie warto się jednak zrażać, bowiem opisy tła pomagają lepiej przedstawić wewnętrzne przeżycia bohaterów. Wiodących postaci jest kilka, spośród których na pierwszy plan wysuwa się Sarah i Georg. Zakazana miłość, wątpliwości natury moralnej oraz bunt wobec zwierzchników – to z pewnością o wiele ciekawsza para niż Ana i Konrad. Ana to kobieta wyjęta z książek Jane Austen – bardzo niezdecydowana, filigranowa, pragnie być wiecznie adorowana przez mężczyzn i skupiać na sobie całą uwagę. W całej swej naiwności nie może dostrzec, że własny narzeczony wykorzystuje ją do załatwienia prywatnych interesów. Na szczęście bohaterowie Montero zmieniają się na kartach powieści: rozwijają i dojrzewają do pewnych decyzji. Autorka nie zaniedbała innych postaci – Jacob to najciekawsza kreacja drugiego planu. Zimny, wyrachowany i niejednoznaczny drań, oby takich więcej w literaturze!

Siła powieści Montero tkwi w jej stylu – jest lekki, przyjemny i wciągający. O ile dialogi są trochę nierealistyczne, to pozostałe opisy nadrabiają te braki. Widać tu kobiecą dbałość w deskrypcjach szczegółów i detali. Całość tworzy zamkniętą opowieść, której dwa równolegle prowadzone wątki uzupełniają się nawzajem. I choć co bystrzejszy czytelnik może domyślić się dalszego rozwoju fabuły (co wynika z luk w poszczególnych historiach), to tekst broni się własną atrakcyjnością.

Szmaragdowa Tablica to przykład źle reklamowanej pozycji – czytając rekomendacje na okładce, można odnieść wrażenie, że mamy do czynienia co najmniej z drugim Kodem Leonarda Da Vinci. Nic bardziej mylnego! Powieści bliżej do dobrej obyczajówki niż odkrywczego thrillera. Montero można spokojnie przypisać do średniej klasy hiszpańskich pisarzy. Tu prym nadal wiedzie Ildefonso Falcones i Carlos Ruiz Zafón. Tytułowa tablica jest tylko pretekstem do przedstawienia skomplikowanej historii o ludzkich uczuciach, urażonych ambicjach i zranionej dumie. I właśnie z taką opinią winna być polecana.

Pattyczak

Autor: Carla Montero
Tytuł: Szmaragdowa tablica
Tłumaczenie: Wojciech Charchalis
Wydawnictwo: Rebis
Miejsce wydania: Poznań
Wydanie polskie: 4/2013
Tytuł oryginalny: La tabla esmeralda
Liczba stron: 672
Format: 135×215 mm
Oprawa: miękka
Wydanie: I

Recenzja ukazała się najpierw na stronie Gildii Literatury.

Podsumowanie

Szmaragdowa tablica

Szmaragdowa tablica
  • 6.5/10
    Fabuła
  • 6/10
    Stylistyka
  • 8/10
    Wydanie

Zalety

  • tajemna wiedza
  • lekki i przyjemny styl

Wady

  • błędy rzeczowe
  • powierzchownie potraktowane elementy historyczne
  • nierealistyczne dialogi