Nie ulega wątpliwości, iż James Dashner to naprawdę poczytny pisarz, którego lektura książek nie pozwala łatwo oderwać się od czytania –jego prozę się po prostu pochłania. Charakterystycznym wyznacznikiem pióra Dashnera jest bardzo szybko i dynamicznie prowadzona akcja oraz nagłe zwroty fabularne. Nieco gorzej wychodzi Amerykaninowi kreowanie głównych charakterów, często brakuje im swoistego pazura, razi także brak rozwoju psychologicznego postaci. Jego cykl Więzień labiryntu okazał się prawdziwym hitem, zarówno literackim, jak i kinowym (obecnie trwają pracę nad finałowym Lekiem na śmierć, którego premierę zapowiedziano w styczniu 2018 roku). Autor „popełnił” także nieco mniej udaną trylogię zatytułowaną Doktryna nieśmiertelności, chronologicznie powstała ona wcześniej niż wspomniany Więzień labiryntu, zaś omawiana seria Trzynasta rzeczywistość powstała zaledwie kilka miesięcy wcześniej niż najpoczytniejszy cykl Jamesa Dashnera.
Fabuła powieści koncentruje się wokół 13-letniego Atticusa Ticka Higginbottoma, który 15 listopada otrzymuje tajemniczy list podpisany przez MG mieszkającego na Alasce. Dzięki temu dowiaduje się, iż sekretne coś jest śmiertelnie chore, przez co zagraża egzystencji wszystkich istniejących światów. Tak, w Trzynastej rzeczywistości ten ziemski świat nie jest jedynym, jaki istnieje. Tick otrzymuje kolejne listy zawierające 12 wskazówek, jakie mają go z jednej strony naprowadzić na trop, zaś z drugiej ostrzec przed podjęciem ostatecznej decyzji w sprawie ratowania fantastycznych uniwersów. Jak można się łatwo domyślić, Atticus podejmuje wyzwanie i postanawia wraz z nowymi przyjaciółmi wyruszyć na niebezpieczną przygodę, która ma na celu ocalenie wszystkich trzynastu rzeczywistości.
Jak nie trudno zgadnąć, podobnie jak w przypadku pozostałych książek Dashnera, jak i tutaj akcja prowadzona jest bardzo dynamicznie. Na kartach powieści przewija się spora liczba bohaterów, wśród których warto wspomnieć MG, czyli Mistrza George’a, przywódcę Realitansów i zarazem ekscentrycznego starca, jego główną antagonistkę i dawną członkinię grupy, Jane, a także mieszkańców innych rzeczywistości: wysokiego na osiem stóp Mothballa, grubego Ruthgera oraz żartownisia Paula Rogersa. Oczywiście pojawia się także żeńska bohaterka, 12-letnia Sophia, córka właścicieli włoskiej restauracji, która została zwerbowana do Realitansów podobnie jak Tick. To bardzo bystra i rezolutna protagonistka znana z ciętego języka oraz swej roztropności. To właśnie wokół tej trójki – Sophie, Ticka i Paula – obraca się cały wątek fabularny.
Trzynasta rzeczywistość: Dziennik osobliwych listów to książka z gatunku young adult w odsłonie science-fiction, czyli coś odpowiedniego dla dorastających chłopców szukających w literaturze tego, co najlepsze: przygód, zwartej i szybkiej akcji, tajemnicy, wyrazistych bohaterów oraz odrobinę fantastyki. Na kartach powieści pojawiają się fantastyczne bronie dźwiękowe, metalowy cylinder pozwalający poruszać się między kolejnymi światami, a także szczury-roboty atakujące wroga dzięki rozpoznaniu grupy krwi lub kodu DNA.
Bardzo ciekawie została przedstawiona także relacja ojca z synem, czyli Ticka i jego taty Edgara. Odkrył sekret syna, niemniej nie zbeształ go za próbę rozwiązania zagadek ani też nie zdradził tego mamie bohatera, Lorenie. Pan Higginbottom to nie szary, nijaki rodzic nieinteresujący się lub lekceważący swoje dziecko, wręcz przeciwnie. Jest zawsze skory ku pomocy, jednak nie narzuca się ani też nie próbuje wpływać na postępowanie swego syna.
Sama stylistyka utworu została dopasowana do możliwości czytelniczych dorastających dzieciaków. Prosty, klarowny język, dość proste do rozszyfrowania zagadki oraz metafory, a także względzie krótkie zdania i liczne akapity sprawiają, iż Dziennik osobliwych listów czyta się naprawdę lekko. To idealna propozycja dla dzieci szukających wciągającej i jednocześnie przyjemniej w odbiorze książki. Po Trzynastą rzeczywistość spokojnie mogą sięgnąć 10-latki.
Ciekawe są same losy cyklu Trzynasta rzeczywistość: pierwsze trzy części zostały opublikowane w tradycyjnej, papierowej wersji (Dziennik osobliwych listów w 2008 roku oraz Polowanie na mroczną nieskończoność w 2009 roku, trzecia Ostrze podzielonej nadziei w 2010) zaś czwarta część została wydana wyłącznie jako e-book (Głos mgły i burzy w 2012). Dodatkowo cykl został opublikowany w formie jednej, ponad 2000 stronicowym tomie w 2013 roku.
Reasumując, Trzynasta rzeczywistość: Dziennik osobliwych listów to naprawdę udana powieść dla młodszego czytelnika. Jest wszystko to, co zawiera dobra przygodowa książka: zagadkę, dreszczyk niebezpieczeństwa, eksploatację nowych światów oraz odrobinę wiedzy z fizyki kwantowej. To idealna pozycja dla dorastających chłopców szukających wciągającej literackiej serii i zarazem dobre otwarcie cyklu. Pozostaje tylko czekać na ciąg dalszy przygód w Trzynastej rzeczywistości.
Za udostępnienie egzemplarza recenzenckiego serdecznie dziękuję wydawnictwu
Wilga (GW Foksal)
Pattyczak
Tytuł: Trzynasta rzeczywistość. Dziennik osobliwych listów
Autor: James Dashner
Seria: Trzynasta rzeczywistość, tom I
Tytuł oryginalny: The 13th Reality #1: The Journal of Curious Letters
Tłumaczenie: Maria Jaszczurowska
Wydawnictwo: Wilga/GW Foksal
Data i miejsce wydania: 14/06/2017 Warszawa
Oprawa: miękka
Wydanie: I
Liczba stron: 445
Numer ISBN: 978-83-280-4000-7
