25 kwietnia 2015

Świat Jonesa - P.K. DickŚwiat Jonesa jest trzecią powieścią science fiction w dorobku jednego z najbardziej wizjonerskich pisarzy fantastyki, Philipa Kindreda Dicka. I choć Wojtek Sedeńko we wstępnie zaznacza, iż książka ma liczne niedociągnięcia, pękniętą strukturę fabularną czy błędy w kreowaniu bohaterów, to z całą pewnością warto zapoznać się z kolejną odsłoną dysutopijnego świata po wojnie nuklearnej.

Akcja rozgrywa się w 2002 roku i można w niej wyróżnić dwa główne, aczkolwiek bardzo różniące się objętościowo, wątki. Pierwszy z nich kreśli dzieje Jonesa, ekscentrycznego wizjonera, który w czasach powszechnego relatywizmu autorstwa Hoffa (prawdziwe jest wyłącznie to, co da się udowodnić), jest ścigany przez Maxa Cussicka, pracownika rządu Federalnego oraz jego współpracowników za podżegnania do buntu i wzniecanie antyrządowej atmosfery. Drugi wątek koncentruje się na wyprawie ośmiorga mutantów (a raczej genetycznie i fizjologicznie zmienionych ludzi, aby mogli szybko adaptować do nowych warunków) na Wenus, gdzie mają zacząć kolonizować planetę. Świat Jonesa jest znakomitym wstępem do dalszej prozy Dicka, bowiem zawiera wszelkie lęki i obsesje, jakie będą trapić autora w dalszych tekstach: przeludnienie Ziemi, szalejące plagi i choroby, wizja posthumanoidalnego człowieka-maszyny, totalitaryzm połączony z militaryzmem oraz przede wszystkim rozważania dotyczące życia w substytucie, jakoby człowiek został zawieszony w czasoprzestrzeni i nie może się z niej uwolnić, stąd nagminne poszukiwania błędu w owym Dickowym  Matrixie.

Najciekawszą postacią powieści jest tytułowy Floyd Jones, pastor Prawowitego Kościoła Bożego, uosabiający prawdziwe religijne przebudzenie mające pociągnąć ludzkość ku wizji nowego życia na Wenus. Mężczyzna jest cofnięty w czasie, to znaczy jego ciało dwukrotnie musi przeżywać te same wydarzenia, bowiem umysłem przewiduje je na rok do przodu (lub odwrotnie: przeżywa swoją przeszłość dwukrotnie, czego inni ludzie nie są świadomi). Wiąże to się z prawdziwymi katuszami, ponieważ społeczeństwo najpierw od niego stroniło (w dzieciństwie lekarze uznali, iż posiada niedorozwój umysłowy), by potem zacząć wielbić go jako proroka, stawiając na równi z samym Bogiem. Jones jest w stanie przewidzieć najważniejsze wydarzenia polityczno-gospodarcze na Ziemi, dlatego też organizuje prawdziwą rewoltę wobec dotychczasowego rządu totalitarnych Stanów Zjednoczonych. Opętany szaleńczą wizją, obsesyjnie dąży do realizacji własnych celów mimo z góry przewidzianej klęski. Nie posiada zbyt wystarczającej ilości wiedzy, by w pełni pociągnąć za sobą tłumy, jednak jako urodzony przywódca nie jest w stanie wycofać się z wcześniej podjętych decyzji, by nie osłabić swego autorytetu. Według zwolenników Floyda, zna on wyłącznie prawdę, nie ma w nim żadnego zakłamania i dzięki temu jest jedyną słuszną drogą, którą można podążać ku świetlanej przyszłości. Jones szybko awansuje na prawdziwego mesjasza ludzkości XXI wieku, który nieuchronnie wiedzie ich ku zagładzie.

Świat Jonesa zawiera szereg fantastycznych czynników, które mogą służyć do wykreowania kilku osobnych powieści. Sedeńko wymienia kilka elementów, które są charakterystyczne dla prozy Dicka, dowodząc, że w czasach pisania powieści (1954r.) znacznie bliżej było im do science niż fiction: przedstawienie zdegradowanego świata po bomie atomowej (co w czasach zimnej wojny nie było niczym zaskakującym), współegzystowanie mutantów (jako ofiar wybuchu nuklearnego) z normalnymi ludźmi, zalegalizowane narkotyki, wszechobecny totalitaryzm (cechujący się zastraszaniem społeczeństwa i wszechogarniającym ludzi marazmem i paraliżem do podjęcia jakichkolwiek działań), czy wreszcie budowanie Arki Noego XXI wieku, służącej do przetrwania dla wybrańców. Pozostałe elementy (powszechne istnienie prekognicji czy atak obcych organizmów jednokomórkowych z kosmosu) są tematycznym wprowadzeniem do przyszłych powieści Dicka.

Wydawnictwo Rebis, zatrudniając do współpracy Wojciecha Siudmaka, trafiło strzał w dziesiątkę. Po raz kolejny czytelnik dostaje ekskluzywne wydanie z przepiękną obwolutą. Wewnętrzne ilustracje są bardzo kreatywne, pobudzają wyobraźnię i tylko zachęcają do sięgnięcia po kolejne przykłady twórczości Siudmaka. Zarówno ta, jak i inne książki P.K. Dicka, nie są przeznaczone dla każdego miłośnika literatury. Autor niejednokrotnie oferuje czytelnikowi wielopoziomową grę intelektualną, która wymaga uważnego śledzenia tekstu i to od literackich kompetencji i indywidualnych upodobań zależy, czy w pełni zrozumie Dickową wizję nowej rzeczywistości . Tak samo jest w przypadku Świata Jonesa. Na pierwszy rzut oka jest to po prosta i dobra książka, jednak dla uważnego odbiorcy jest to dyskursywny tekst o roli wybitnej jednostki i predestynacji, od której nie sposób się uwolnić.

Pattyczak

Tytuł: Świat Jonesa

Tytuł oryginalny: The World Jones Made

Autor: Philip Kindred Dick

Okładka: Wojciech Siudmak

Gatunek: science-fiction

Tłumaczenie: Norbert Radomski

Wydawnictwo: Dom Wydawniczy Rebis

Data i miejsce wydania: 27/08/2013, Poznań

Rok wydania oryginału: 1956

Oprawa: twarda z obwolutą

Liczba stron: 257

Format: 150x225mm

Wydanie: II

ISBN: 978-83-7818-453-9

Cena z okładki: 49,90zł

 

Recenzja ukazała się pierwotnie na portalu Gildii Literatury: https://www.literatura.gildia.pl/tworcy/philip_kindred_dick/swiat-jonesa/recenzja