Portafortunas

Szpiegostwo kwitnie w cieniu, a jego tajemnica to niezbędny element każdego sukcesu – takimi słowami Michael V. Hayden określił pracę połączonych wywiadów USA. Ten były szef NSA (Narodowej Agencji bezpieczeństwa) i CIA (Centralnej Agencji Wywiadowczej) opisał amerykańską wojnę z terroryzmem, która po 11 września 2001 roku przybrała nowe oblicze. Już na samym wstępie autor wspomina pionierów kryptologii: Elizabeth i Williama Friedmanów, historię powstania NSA oraz stworzenie systemu nasłuchów radioelektronicznych pod nazwą SIGINT. Jest to niezwykle krótka, ale istotna informacja, ponieważ system ten oplata niemal cała kulę ziemską. Dużo więcej na temat samego SIGINT oraz systemów nasłuchowych można znaleźć w niedawno opublikowanej przez wydawnictwo Prószyński książce Stephana Budianskiego, pt. Wojna szyfrów. Jednym z pierwszych większych konfliktów był ten z roku 1997, kiedy to parlament europejski poskarżył NSA o wykradanie przez USA tajemnic europejskich firm i szpiegowanie prywatnych osób (wywiad elektroniczny Echelon).Wszystkie agencje patrzyły na siebie z nieufnością i dopiero atak terrorystyczny z 11 września 2001 roku zmienił podejście krajów Europy, Stanów Zjednoczonych i całego NATO do śledzenia wszystkich przekazywanych informacji telefonicznych i internetowych między wymienionymi państwami a niektórymi krajami Azji Środkowej. Nawiązano współpracę w temacie stacji radioelektronicznych prowadzących nasłuch. W latach 2001-2005 Amerykanie stworzyli tajny program pod nazwą Stellarwind – obejmował…

Aby nie było żadnych wątpliwości: Kobiety z Ravensbruck to nie historyczne studium przypadku żeńskiego obozu pracy, lecz głos w sprawie dramatycznej sytuacji kobiet w trakcie II wojny światowej. Zatrważający jest fakt, iż szeroko pojęta opinia publiczna świata Zachodu nie kojarzy w ogóle obozu w Ravensbruck, jedynie niemiecki obóz w Dachau jest im dobrze znany, zaś pomniejsze (jak chociażby Bergen-Bergen, Stutthof czy Mauthausen-Gusen, nie wspominając omawianego obozu w Ravensbrucku) wywołują konsternację i rodzą szereg pytań u rozmówców, o czym przekonała się autorka Kobiet z Ravensbruck. Największe zaskoczenie wywołuje jednak fakt, iż zmarłe tam więźniarki nie były Żydówkami. Bo Ravensbruck był jedynym obozem koncentracyjnym przeznaczonym dla Niemek. Głównym bodźcem do napisania tej pracy historycznej były ogromne braki w materiale naukowym. O ile historycy głównego nurtu skupiali się na opisie obozowego życia z męskiego punktu widzenia, tak przez lata pomijano dzieje kobiet przebywających w obozach. Dopiero od początku lat 90-tych coś zaczęło się zmieniać w tej materii, naukowcy (głównie kobiety-feministki) rozpoczęły badania i zgromadzenie materiałów źródłowych. Powstało kilka opracowań dotyczących samego Ravensbruck, jednak jak podkreśla Sarah Helm, przedstawiały wybiórczo poszczególne zagadnienia tematyczne. W trakcie lektury jednej z książek autorka natrafiła za wzmiankę dotyczącą Księgi Pamięci, co stało się bezpośrednią przyczyną rozpoczęcia własnych badań…

Dzieciaki chemii nie lubią ani fizyki. W ogóle zajęcia przyrodnicze są w szkole traktowane, mówiąc kolokwialnie, po macoszemu. Dlaczego? Winę na równo ponosi i system edukacji (nieprzewidujący dostatecznej ilości czasu na przeprowadzanie naocznych doświadczeń), jak i nauczyciele (nie chcą się wyłamać poza schemat standardowych scenariuszy lekcyjnych). W efekcie uczniowie o eksperymentach dowiadują się wyłącznie z podręcznikowego tekstu i nie są w stanie spamiętać kolejnych etapów doświadczenia ani jego rezultatu. A przecież najlepiej uczyć się poprzez zabawę i właśnie tego dowodzi książka Fascynujące eksperymenty naukowe Thomasa Cavana – autor udowadnia, iż przeprowadzanie domowych prób sprawia, iż poznajemy i przede wszystkim rozumiemy otaczający nas świat i zasady jego działania. W książce opisano eksperymenty z kilkunastu działów nauki: chemii, fizyki, architektury, biologii, astronomii i akustyki. I chociaż pozycja jest w teorii przeznaczona dla dzieciaków powyżej ósmego roku życia, to do lektury i późniejszych eksperymentów przeprowadzanych pod okiem rodzica mogą zasiąść zarówno młodsze, jak i nieco starsze dzieciaki. Jak zrobić plastikowe mleko? Czy można w piekarniku upiec lody? W jaki sposób zbudować własny alarm? Dlaczego na płycie CD można zobaczyć tęczę? To tylko jedne z nielicznych pytań, na które odpowiedzi wymaga przeprowadzenie małego naukowego testu. Każdy eksperyment dzieli się na cztery praktyczne działy: szczegółowy…

Cytat otwierający najnowszą powieść Październikową listę Jefferey’a Deavera został bardzo umiejętnie dobrany: „Życie można zrozumieć, patrząc nań tylko wstecz: żyć jednak trzeba naprzód” (Soren Kierkegaard). Akcja obejmuje niecałe trzy dni – rozpoczyna się w piątkowy poranek, a kończy w niedzielny wieczór, zaś sama książka rozpoczyna się w przewrotny sposób – od finału sprawy, aż do jej początków (czyli od rozdziału trzydziestego szóstego, kończąc na ostatniej stronicy na pierwszym). Niespodziewanie do pokoju, w jakim rozmawia Gabriela McKenzie i Sam, wchodzi Joseph, porywacz sześcioletniej Sary, córki kobiety. Mężczyzna zabija Sama i tym samym kończy się historia. Deaver burzy tradycyjną narrację, niejako zmuszając czytelnika do łączenia pewnych faktów: trzeba odkryć co stało się na początku u źródeł przestępstwa, zanim zakończyło się ono śmiercią Sama. Tytułowa ”październikowa lista” to jeden ze sztucznie wykreowanych elementów biura, stworzonego  na potrzeby zlikwidowania Daniela Reardona (nowy gracz na nielegalnym rynku finansowym), obejmująca najbardziej wpływowych ludzi dokonujących pieniężnych malwersacji. To pierwszy tytuł w twórczości Deavera, w jakim pojawia się nowy typ bohaterki: przebiegła, inteligentna, sprytna, bez mrugnięcia okiem potrafiąca zręcznie manipulować zwierzchnikami, ukrywając swoją prawdziwą tożsamości. Fabuła powieści rozgrywa się dwutorowo: oprócz prowadzenia głównego śledztwa McKenzie wykorzystuje swoją wysoką pozycję do prywatnych celów, wyprowadzając wszystkich współpracowników w przysłowiowe pole….

Wydaje się Wam, że Oryks i Derkacz byli dziwną, ale jednocześnie intrygującą i wciągającą powieścią? W takim wypadku będziecie musieli zmienić zdanie, ponieważ drugi tom trylogii Maddaddam Margaret Atwood Rok potopu jeszcze bardziej zdumiewa. Nie dość, że pod względem rozwoju fabuły niemal nie ma nic wspólnego z tytułem otwierającym cykl (na próżno szukać kontynuacji opowieści Yetiego), to na dodatek główny nacisk został położony na scharakteryzowanie życia w plebsopoliach oraz zmianie ludzkiej psychiki w obliczu zatrważającej katastrofy. To bohaterowie stojący na krawędzi przepaści i niemający pojęcia, co zrobić i w którą stronę podążyć. Nie tylko tytuł – Rok potopu – nawiązuje do tematyki biblijnej. Można go odnosić, bez znajomości fabuły, do wydarzeń z I tomu: wszak ekologiczna klęska rozprzestrzeniła się na cały świat, pozbawiając życia znaczącej części ludzkości. Jak Potop gładzący dusze grzeszników. Tematyka religijna niemal zawsze wywołuje poruszenie (wystarczy sobie przypomnieć Kaina Saramagi), podobnie i tutaj. Bardzo ważną rolę pełni sekta Bożych Ogrodników. Skupia wokół siebie członków oczekujących tak zwanego Bezwodnego Potopu mającego powstrzymać ludzkość przed dalszą degradacją Matki Natury. Na jej czele stoi Adam Pierwszy, głoszący płomienne kazania filozof i zarazem prorok przepowiadający światu rychłą, ekologiczną zagładę. Przygotowuje swoich wiernych w bardzo praktyczny sposób: każe gromadzić im żywność, ćwiczyć…

Dlaczego dziecko ciągle pyta „dlaczego”? Na to pytanie z pewnością nikt nie zna poprawnej odpowiedzi! Z jednej strony rodzice niecierpliwie czekają na pierwsze słowa dziecka, potem zostają zasypywani gradem pytań z kategorii „co?”, „jak?’, „dlaczego?”, „po co?”, „ile?” i tak dalej. Początkowo chętnie odpowiadają, jednak kiedy w ciągu wieczoru maluch zadaje 30-te pytanie, to rodzic ma prawo czuć się zmęczony. Z pewnością część dzieciaków jest kolokwialnie mówiąc spławiana z powodu braku odpowiedniej wiedzy ze strony mamy lub taty.

Najnowszy thriller Sary Pinborough Co kryją jej oczy? to mroczna, psychologiczna historia podbudowana elementami filozofii New Age. To historia o uczuciu, zbrodni i dokonywaniu niemożliwych dla zwykłego człowieka rzeczy, aby tylko móc zdobyć ukochaną osobę. Zaczyna się banalnie, historią małżeńskiej zdrady, zaś kończy zaskakująco, z finałem, którego nikt się nie spodziewał (nawet starzy wyjadacze powieści z dreszczykiem emocji). David i Adele Martinowie są z pozoru kochającym się małżeństwem. Po przeprowadzce do Londynu i objęciu przez Davida posady lekarza psychiatry w prywatnej klinice (w tym jako lekarz swojej małżonki), oboje próbują rozpocząć nowy rozdział swego życia. Wkrótce młody i atrakcyjny psychiatra zdobywa zaufanie pacjentów, a piękna żona u jego boku tylko dodaje mu splendoru.  Louise pracuje jako sekretarka Davida i z każdym dniem zakochuje się coraz bardziej w swoim szefie, którego poznała wcześniej w znacznie innych okolicznościach. David jest pod wrażeniem szczerej, prostolinijnej i pięknej kobiety, ale złowroga tajemnica z przeszłości stoi na drodze do ich szczęścia. Adele, bogata dziedziczka fortuny dzierży w swoim ręku klucz do owej tajemnicy i pilnie strzeże męża przed nowymi znajomościami z innymi kobietami. Mocną stroną utworu Pinborough jest dobrze skonstruowany background psychologiczny postaci. Na przykład Adele. Jako siedemnastoletnia dziewczyna straciła rodziców w pożarze i odtąd…

Trudne nadal są relacje polsko-żydowskie. Oskarżenia, strach i niepewność kładą się cieniem na wspólnej przeszłości, nic nie jest czarno-białe, a różne odcienie szarości nie pozwalają dojrzeć prawdy o wspólnym losie Polaków i Żydów z Klimontowa oraz jego okolic w czasie II wojny światowej. W przeszłości Klimontów był własnością Ossolińskich, którzy to sprowadzili do miasteczka Żydów by mieć „dobrze zarządzaną firmę” – tak relacjonuje historię miasteczka Mirosław Kwapiński, próbując wyjaśnić w jaki sposób owa społeczność znalazła się w Klimontowie. Przed II wojną światową wśród 4500 mieszkańców większość stanowili Żydzi żyjący w zgodzie z sąsiadami. Każdy prowadził własny interes, wszystkie dzieci chodziły do jednej szkoły, i Polacy i Żydzi. Taka głęboko zakorzeniona asymilacja została także odnotowana w źródłach pisemnych – autor „Dzienników”, Szajndla Zylbergbogen, w pełni utożsamia się z Polską i Polakami, opisuje nawet obchody świąt 11 listopada jako dzień niepodległości swego kraju. To tutaj urodziło się wiele znakomitości, m.in. poeta Bruno Jasieński, którego ojciec Jakub Zysman (z zawodu lekarz) utworzył kasę zapomogowo-pożyczkową. Do dzisiejszych czasów zachował się budynek, w którym wszyscy mieszkańcy mogli uzyskać kredyt na dogodnych warunkach. Niestety, ten, cały klimontowski skończył się w 1939 roku. Władzę w miasteczku przejęli Niemcy, tworzyli getto, którego mieszkańcami stali się nie tylko Żydzi…

O małym dziecku można powiedzieć wiele dobrych i ciepłych słów. To wyjątkowo uczuciowe, sympatyczne i nadające życiu dorosłym sens istotki, które niejednokrotnie muszą stawić czoła wielu problemom, przezwyciężać własne lęki i walczyć z brakiem pewności siebie. Naprzeciw takich trudnym dla dzieci sytuacjom z pomocą przychodzi lektura opowiadań zatytułowanych To ja duży i odważny! Nowe historyjki, które dodają dzieciom pewności siebie, które nie tylko dodadzą maluchom odwagi, ale także nauczą, jak ważne jest posłuszeństwo wobec rodziców, a prawdziwą odwagę stanowi umiejętność godzenia się z drugą osobą. Zbiór historyjek dzielą się na trzy części: I. Brawo, udało ci się!: to zbiór 10 krótkich opowiadań, których lektura ma jeden cel – dodać dziecku pewności siebie. Wspólnym mianownikiem łączącym wszystkie historyjki jest realizm przedstawianych wydarzeń. To nie bajki o tym, jak dziecko nagle odkryło w sobie super moce lub odkryło przejście do fantastycznego świata gdzie czeka na niego wielka przygoda, wręcz przeciwnie – bohaterowie znajdują się w zwykłych, codziennie spotykanych sytuacjach. Muszą umieć wyrazić swoje poglądy, bronić swego zdania oraz umieć przekonać rozmówcę do swoich racji. Małe dziecko uczy się, że prawdziwa siła nie tkwi w mięśniach, lecz umiejętności pomocy i dawania dobra innym ludziom. II. Pogódźmy się: to 9 prawdziwych perełek. Każde opowiadanie…

W 1925, ósmym roku rewolucji, Michaił Bułhakow został zaproszony na urodzinowe przyjęcie do rodziny Gradowów. Uroczystość miała miejsce w podmoskiewskim Srebrnym Borze, a jubilatką była Mary, żona profesora Borysa Gradowa (uznanego chirurga, którego pacjentami są członkowie najwyższej władzy ZSRR) i matka trojga ich dorosłych dzieci: Nikity – dowódcy Armii Czerwonej, Kiryła – dogmatycznego marksisty utożsamiający się z proletariatem robotniczo-chłopskim oraz Niny, awangardowej poetki, zwolenniczki Lwa Trockiego walczącego z Józefem Stalinem o władzę w partii i nad całym Związkiem Sowieckim. Małżeństwo Gradów przynależy do przedrewolucyjnej rosyjskiej inteligencji, z wartościami opartymi na moralności i zasadach dobrego wychowania. Z kolei ich dzieci są pod silnym wpływem dokonań rewolucyjnych na tle obyczajowym oraz kulturowym. Zderzenie tych dwóch światów, starych i nowych obyczajów, wartości i spojrzenia na człowieka stanowi początek historii Wasilija Aksionowa zatytułowanej Saga moskiewska. W trakcie przyjęcia Borys Gradow zostaje wezwany do szpitala, aby zoperować komisarza ludowego (Frunza), niezbyt cieszącego się poparciem ze strony Stalina. Profesor jest lekarzem z dziada pradziada ( i to dosłownie, bowiem to trzecie pokolenie fascynujące się medycyną) dla którego każdy pacjent, bez względu na status społeczny, ma takie samo prawo do zachowania godności i do ratowania jego życia za wszelką cenę. Kiedy mężczyzna orientuje się, że Frunze ma…