10 lutego 2015

Twierdza Izrael - Patrick Tyler„Historia polityczna Izraela, to dzieje współpracy, rywalizacji i zdrad w obrębie małej grupki mężczyzn i bardzo nielicznych kobiet ubiegających się o mandat do zagwarantowania państwu żydowskiemu wiecznego trwania.” Cytat ten doskonale oddaje istotę książki amerykańskiego dziennikarza Patricka Tylera. Twierdza Izrael zawiera całkowite inne spojrzenie na dzieje Izraela w stosunku do pozostałych książek, takich jak Szpiedzy Mossadu i tajne wojny Izraela.

Państwo żydowskie od początku swego powstania można określić jako kraj „bezpieki i  służb specjalnych” (co niejako sugeruje sam podtytuł). Książkę czyta się jak wysokiej jakości powieść sensacyjną pełną gier politycznych, manipulacji, walki o władzę oraz dominacji elit wojskowych nad cywilnymi. Z treści Twierdzy Izrael czytelnik może dowiedzieć się kilku intrygujących rzeczy na temat znanych osób, między innymi kim był i jak naprawdę nazywał się Ariel Szaron oraz co łączyło go z Ben Gurionem (pierwszy premier Izraela również określany jako mistrz manipulacji), a także jak zakończył się słynny konflikt Chaima Weizmanna z Ben Gurionem rozpoczęty w 1943 roku w kwestii powstania nowego państwa.

Patrick Tyler szczegółowo opisuje jak pochodzenie Izraelczyka (Sabra lub Europejczyk) miało ogromny wpływ na umocnienie Izraela. Żydzi urodzeni na terenach Bliskiego Wschodu uważali, iż  podbój i działania wojenne umocnią nowo powstałe państwo, natomiast politycy pochodzenia europejskiego dążyli do osiągnięcia pokoju poprzez dyplomację i różnorodne ugody z sąsiadującymi narodami. Autor kładzie nacisk na przedstawienie konfliktu między wojskowymi a cywilami. Ci pierwsi uważali, iż są predestynowani do rządzenia młodym państwem z racji posiadania doświadczenia bojowego, które ukształtowały w nich twardy i niezłomny charakter. Z kolei elity cywilne chciały budować Izrael poprzez dialogi i negocjacje na arenie międzynarodowej.

W latach 50-tych XX wieku pojawiła się koncepcja, aby tereny Libanu i Syrii podzielić między Izraelem a państwami arabskimi. Jedną z konsekwencji tej idei było pojawienie się kryzysu sueskiego, jaki miał ogromny wpływ na układ geopolityczny świata. Izraelska cenzura, zgodnie z rozkazem ówczesnego premiera Ben Guriona, nie pozwoliła na uruchomienie telewizji, co pozwoliło kontrolować stan wiedzy ówczesnego obywatela na temat sytuacji politycznej i społecznych nastrojów na świecie (sam wynalazek zawitał do Izraela z ponad dziesięcioletnim opóźnieniem).

Autor szczegółowo zajmuje się tematem budowy bomby atomowej w Dimonie i szeregu działań mających ukryć ów fakt zarówno przed całym światem, jak i samymi Izraelczykami. Tyler sugeruje, iż jest to największa tajemnica państwowa nowego państwa żydowskiego z racji dążenia do zdobycia przywództwa militarnego na Bliskim Wschodzie.

Niemało miejsca zostało poświęcone wojnie 6-dniowej oraz wojnie Jom Kippur. Ta pierwsza przeszła do kart historii jako światowy precedens w działaniach wojennych, bowiem Żydzi wyprzedzili działania nieprzyjaciela i pierwsi zaatakowali Egipcjan. W jej wyniku została odbita Jerozolima z rąk Syryjczyków. Mimo zdobycia wzgórza świątynnego wraz z meczetem Omara, Hebrajczycy nie zdecydowali się podłożyć bomby, ponieważ wiedzieli jak katastrofalny będzie to miało wpływ na odczucia religijne, zarówno muzułman, jak i chrześcijan (mogli oni oskarżyć Żydów o rozpoczęcie wojny religijnej). Co ciekawe, pomysłodawcą podłożenia bomby był naczelny rabin armii izraelskiej, Szlomo Goren.

Wojna 6 dniowa zmobilizowała Palestyńczyków do utworzenia Organizacji Wyzwolenia Palestyny (OWP) z Jarisem Arafatem na czele, który „przyniósł” na Zachodni Brzeg mini lądowe i ataki terrorystyczne, którego celem padali izraelscy żołnierze i niewinni cywile (pierwszymi ofiarami okazały się dzieci jadące w autokarze). To przełomowy moment w dziejach państwa żydowskiego, bowiem wcześniej nigdy nie miała miejsce tego typu sytuacja. Działania wojenne Palestyńczyków popchnęły Ariela Szarona (zwany buldożerem z racji niszczenia arabskich domów i osiedli mieszkalnych) do podziału Strefy Gazy na sektory, jakie poddał totalnej kontroli trwającej po dziś dzień.

Kolejne rozdziały przynoszą często zaskakujące informacje na temat kariery politycznej Menachema Begina (Tyler skupił się na wojskowej karierze przyszłego charyzmatycznego premiera Izraela oraz jego politycznej motywacji), Ariela Szarona oraz innych wojskowych przywódców państwa.

Twierdza Izrael to solidnie napisana pozycja historyczno-publicystyczna, której źródłem są odtajnione dokumenty, pamiętniki i dzienniki pisane przez przywódców i postacie z pierwszych stron żydowskich gazet. Ciężko oskarżyć Tylera o jakąkolwiek stronniczość, bowiem dziennikarz opiera się wyłącznie na faktach. To obowiązkowa lektura dla osób pragnących poznać genezę konfliktu, który panuje obecnie na Bliskim Wschodzie.

Pattyczak

 

Tytuł: Twierdza Izrael.  Zakulisowa historia elit wojskowych, które uparcie bronią się przed pokojem.

Autor: Patrick Tyler

Gatunek: historia, publicystyka

Tytuł oryginalny: FORTRESS ISRAEL: The Inside Story of the Military Elite Who Run the Country and Why They Can’t Make Peace

Tłumaczenie: Norbert Radomski

Wydawnictwo: Dom Wydawniczy Rebis

Data i miejsce wydania:  09.09.2014, Poznań

Oprawa: twarda

Wydanie: I

Liczba stron: 568

Recenzja ukazała się pierwotnie na portalu Gildii.

Podsumowanie

Twierdza Izrael

Twierdza Izrael
  • 9.5/10
    Fabuła
  • 9.5/10
    stylistyka
  • 10/10
    Wydanie

Zalety

  • Bardzo bogata bibliografia
  • Nieznane fakty historyczne
  • Rzetelne opracowanie naukowe

Wady

  • moim zdaniem brak