18 maja 2015

W blasku gwiazd - Lydia NetzerSunny urodziła się w Indiach jako córka niepokornej Emmy i konserwatywnego misjonarza, który zaginął, kiedy dziewczynka miała kilkanaście lat. O ile Hindusi traktowali ją jak małą boginię, tak po powrocie z matką do Ameryka nie czuła się zbyt dobrze pośród rówieśników. Sunny urodziła się łysa, nie posiada żadnych włosów, zarówno na głowie, jak i całym ciele. Nie przeszkadzało to Maxonowi, zakochał się w niej i poślubił, po niedługim czasie para doczekała się synka Bubbera. Teraz jednak mąż bohaterki leci w pierwszą kosmiczną podróż w celu skolonizowania Księżyca, matka umiera w szpitalu, synek zaczyna sprawiać coraz większe problemy w związku z nasilającym się autyzmem, zaś Sunny na dniach ma urodzić kolejne dziecko. Niegroźny wypadek samochodowy sprawia, że z jej głowy spada peruka. To wydarzenie diametralnie zmieniło nastawienie bohaterki do otaczającego ją świata. Kobieta podejmuje walkę, zarówno z przeszkodami, jakie spotykają ją w życiu, jak i przede wszystkim z samą sobą: o wyższe poczucie własnej wartości i godności.

Lektura W blasku gwiazd uderza opisem zmagań z chorobą dziecka. Czteroletni Bubber choruje na autyzm, który objawia się jego coraz większą izolacją od otoczenia. Chłopiec nie odczuwa potrzeby nawiązywania relacji z najbliższymi, nie rozmawia ze swoimi rodzicami, nie chce rysować, często się złości i ma napady agresji. Jest zafascynowany liczbami i numerami, jednakże żaden nauczyciel nie jest w stanie rozwinąć jego umiejętności, skupiając się na izolacji Bubbera. Temat walki matki z systemem ograniczającym udział upośledzonych dzieci w kontaktach z otoczeniem oraz codziennych zmagań z chorobą potomka mogą okazać się bardzo bliskie czytelnikom, którzy zetknęli się z autystycznymi dziećmi. W blasku gwiazd mówi o sile matczynej miłości , uporze i determinacji.

Fabuła powieści jest ukazana z dwojakiej perspektywy: z jednej strony czytelnik poznaje bieżące wydarzenia, zaś z drugiej – narrator przytacza najważniejsze fakty z życia Sunny. Ciężkie doświadczenia odcisnęły piętno na psychice kobiety. I chociaż stara się ona podejmować racjonalne i społecznie akceptowalne decyzje, to jednak patrząc przez pryzmat przeszłości, jej wybory są zdeterminowane przez oczekiwania innych osób. Sunny nie potrafi zrobić nic dla siebie, boi się przeciwstawić ogólnie przyjętym schematom (chociażby wstydzi się wyjść bez peruki albo podjąć decyzji o odłączeniu matki od sztucznej aparatury podtrzymującej jej życie). Niestety, bezkompromisowa postawa Sunny w walce o akceptację swojej odmienności, jaką podjęła po samochodowej stłuczce, przypomina bardziej działania rozhisteryzowanej nastolatki niż dojrzałej kobiety. Strach przez zdjęciem peruki, nieustanne podkreślanie własnej inności (a konkretnie łysiny), obarczanie Maxona winą, że ich dziecko jest chore oraz lęk przed rozmową z najbliższymi sprawia, że Sunny jest irytującą, kierującą się wyłącznie emocjami postacią, z którą ciężko się utożsamiać lub chociażby jej współczuć.

Akcja powieści posuwa się wolno, zaś kontrowersyjne zachowanie głównej bohaterki może wzbudzać niesmak, niemniej największym minusem jest mnogość poruszanych wątków. Dodatkowo do fragmentarycznie ukazanych wydarzeń z przeszłości, bohaterowie, o których czytamy, niosą ze sobą ważny ładunek emocjonalny, co utrudnia odbiór.  Historie z Birmy, tragiczny los sąsiada, rodzinne problemy Maxona, kłopoty na stacji kosmicznej –  zbyt wiele poruszonych jednocześnie wątków powoduje chaos. Autorka dotyka kilku ważnych problemów i zamiast skupić się na dokładnej analizie jednego lub dwóch z nich, stara się omówić wszystkie, przez co nadal porusza się po powierzchni, zamiast sięgnąć głębi tematu.

Książka jest bardzo nierówna. Fragmenty obyczajowe, zwłaszcza opisujące życie rodziny Emmy w Indiach, są godne pochwały. Słabiej wypada warstwa science-fiction, nieco kojarząca się ze słynnym filmem Cuarona Grawitacja, niemniej zaburzająca lekturę powieści. Blurbowa rekomendacja W blasku gwiazd jako love story również może wzbudzać wątpliwości. Debiut Netzer to przede wszystkim opowieść o zmaganiu się z innością i brakiem akceptacji samego siebie. Miłość, jaka przewija się na kartach utworu, objawia się w co najmniej kilku różnych aspektach: jako troska o własny byt, poświęcenie dla dziecka oraz trudy utrzymania związku na odległość (zwłaszcza tę kosmiczną), lecz z pewnością nie jako klasyczne love story.

W blasku gwiazd jest pozycją wymykają się jednoznacznej ocenie: z jednej strony to powieść trudna w lekturze, absorbująca czytelnika, z drugiej zaś – wydumana i zbyt poetycka fabuła sprawia, że łatwo nie dostrzec głębokiego przesłania o trudach i frustracjach, jakie niesie ze sobą próba wpisania się w społeczne ramy. To książka, którą ciężko polecić lub jednoznacznie odradzić, wszystko tu bazuje na indywidualnej wrażliwości czytelnika i jedną osobę zachwyci, zaś drugą rozczaruje.  Nietuzinkowa i jednocześnie męcząca – to najlepsze określenie debiutanckiej prozy Netzer.

 

Pattyczak

Tytuł: W blasku gwiazd

Autor: Lydia Netzer

Tytuł oryginalny: Shine Shine Shine 2012

Tłumaczenie: Maria Zawadzka

Wydawnictwo: Black Publishing

Data i miejsce wydania:  12.02.2014, Wołowiec

Oprawa: miękka

Wydanie: I

Liczba stron: 344

ISBN: 978-83-8049-023-9

Recenzja ukazała się pierwotnie na portalu Gildii:

https://www.literatura.gildia.pl/tworcy/lydia-netzer/w-blasku-gwiazd/recenzja