23 kwietnia 2015

Życie PiYann Martel jest kanadyjskim pisarzem, który szerszą sławę zyskał dzięki Życiu Pi, nagrodzonemu w 2002 roku Nagrodą Bookera. To stylizowana na reportaż niezwykła historia o silnej woli walki i głębokiej wierze 16-letniego chłopca na wodach Oceanu Indyjskiego.

Powieść jest podzielona na trzy części: pierwsza z nich przybliża dzieciństwo i młodość tytułowego Pi, druga zajmuje lwią część książki i traktuje o 227 dniach dryfowania po oceanie, zaś ostatnia jest próbą logicznego wytłumaczenia fenomenu przeżycia 16-latka na jednej łodzi z dzikim tygrysem bengalskim nazwanym Richardem Parkerem. I choć książkę można streścić do jednego zdania (Przygoda chłopca i tygrysa w łódce pośrodku oceanu), to lektura niesie ze sobą o wiele głębsze treści.

Martel z wykształcenia jest filozofem, odbył również dwuletnią podróż po Indiach, co odbiło się w tematyce  powieści, bowiem nie brak w niej przewrotnych rozważań na temat Absolutu. Przede wszystkim ujmujący jest stosunek głównego bohatera do Boga – Piscine Patela (tak brzmi pełne nazwisko bohatera) z wyboru jest praktykującym wyznawcą trzech religii: hinduizmu, chrześcijaństwa oraz islamu. Z tego powodu nad wyraz dojrzały chłopiec musi nieustannie walczyć z brakiem tolerancji i zrozumienia ze strony najbliższego otoczenia. O ile w przypadku dorosłych ludzi taki brak konkretnej decyzji w sprawie wiary może być odbierana jako ujma, to Pi jest w pełni usprawiedliwiony z racji wieku. Jego pragnienie i jednocześnie życiowy cel odnalezienia drogi do Stwórcy zostaną poważnie wypróbowane podczas najbliższych miesięcy po katastrofie statku.

Czym różni się Życie Pi od innej literatury o zbliżonej tematyce? W przeciwieństwie do powieści takich jak Robinson Crusoe czy 20 000 mil podmorskiej żeglugi, bohater Martela nie znajduje względnie bezpiecznego miejsca (czy to w postaci lądu, czy solidnego statku) w którym musi przeżyć. Nie jest to również książka o niezwykłej więzi między człowiekiem a zwierzęciem, wręcz przeciwnie. Piscine jest osamotniony w swojej walce zarówno z żywiołem, jak i niebezpiecznym tygrysem. Richard Parker nigdy nie został ujarzmiony przez chłopca, który do końca musiał uważać na grożące niebezpieczeństwo z jego strony. Jednocześnie to właśnie ów tygrys stał się jedyną podporą i ostatnią deską ratunku w walce z wszechobecną wodą.

Dzieje młodego Hindusa można rozpatrywać na wielu płaszczyznach, jednakże jest to przede wszystkim opowieść o odwadze i bardzo szybkiej lekcji życiowej dojrzałości. Podczas niezliczonych momentów spokoju i patrzenia na bezkresne wody, Pi zrewidował własne poglądy na temat człowieczeństwa. Bolesne i niejednokrotnie rozczarowujące decyzje umocniły jego niezłomny charakter.

W powieści uwagę przykuwa opis nie tyle samych wypadków, jakie rozgrywają się w łódce (a jest ich niemało), ile rozważania Pi poświęcone ludzkim dążeniom i analogiom do życia zwierząt. Nie są one nadto skomplikowane, lecz ukazane w taki sposób, by co najmniej zaintrygować odbiorcę tekstu i zachęcić do własnej refleksji na ten temat. Zakończenie książki bardzo dobrze zamyka i uzasadnia w logiczny sposób czasem wręcz baśniowe fragmenty w opowiadaniu Piscine’a. Po skończonej lekturze można łatwo skonfrontować obie wersje próby przeżycia na oceanie i prawdopodobnie czytelnik, podobnie jak Pi, będzie chciał wierzyć w tą lepszą, pozbawioną brutalności i cierpienia historię o cudownym wyrwaniu ze szponów śmierci.

Życie Pi nie jest odkrywczą pozycją przewartościowującą dotychczasowy sposób myślenia czytelnika ani też powieścią poruszającą ważne egzystencjalne problemy ludzkości. Jest za to przyjemną lekturą stanowiącą dowód na to, że nawet tak banalną tematykę można przedstawić w ciekawy i nienużący sposób. Mimo iż od początku lektury w czytelniku kłębi się przekonanie o nierealności opisywanych wydarzeń, to warto dać się ponieść wyobraźni.

Pattyczak

Tytuł: Życie Pi

Tytuł oryginalny: Life of Pi

Autor: Yann Martel

Wydawnictwo: Albatros

Data i miejsce wydania: 2013, Opole

Oprawa: miękka ze skrzydełkami

Projekt okładki: Magdalena Słysz

Liczba stron: 400

ISBN: 978-83-7659-928-1

 

Recenzja ukazała się pierwotnie na portalu Gildii Literatury: https://www.literatura.gildia.pl/tworcy/yann_martel/zycie-pi-w2013/recenzja2