20 maja 2014
okladka-200Najważniejsza jest rodzina
Powieść historyczna to typ utworu, w którym „świat przedstawiony umieszczony został w epoce traktowanej przez twórcę i jego odbiorców nie jako epoka współczesna, ale jako w zasadzie zamknięty okres dziejów”*. Prawda historyczna odgrywa w takiej książce zasadniczą rolę – autor próbuje oddać klimat czasów opisywanych przez siebie oraz w miarę wiernie przedstawić wydarzenia tamtych lat. Wszechwiedzący narrator, osadzenie wydarzeń w minionych epokach, stylizacja językowa, realizm oraz wyraziście zarysowana fabuła – te wszystkie elementy to główne wyznaczniki omawianego gatunku. Jego największa świetność przypada na okres XIX wieku – za granicą już od jego początków, a w Polsce po powstaniu styczniowym, co wiązało się z silnym zainteresowaniem problematyką historiozoficzną i przeszłością narodową. Do najznakomitszych przedstawicieli gatunku należą choćby Alexander Dumas (syn i ojciec), Charles Dickens, Walter Scott czy też Henryk Sienkiewicz, Bolesław Prus, Wacław Berent. Najnowsze dzieło Sherry Jones, Królowe, zawiera wszystko to, co powinna w sobie mieć dobra powieść historyczna.

 

Beatrycze z Sabaudii wyznaje w życiu jedno motto: „rodzina jest zawsze na pierwszym miejscu”. To właśnie z tego powodu, nie wydając na świat żadnego chłopca, postanowiła zrobić wszystko, by zapewnić swoim córkom odpowiednie pozycje. Dzięki jej staraniom najstarsze dziewczęta, Małgorzata i Eleonora, zostają królowymi – pierwsza Francji, druga Anglii. Beatrycze nie przewidziała jednak, że rywalizacja między siostrami, a zwłaszcza presja leżąca na najmłodszych, Sanchy i Beatrycze, może doprowadzić do tragedii.

 

Wartość kobiety w chrześcijaństwie w średniowieczu, jak twierdził Święty Tomasz z Akwinu, sprowadzała się do „jej zdolności rozrodczych i możliwości wykorzystania do prac domowych”. Członek zakonu dominikanów twierdził również, że „zarodek płci męskiej staje się człowiekiem po 40 dniach, zarodek żeński po 80. Dziewczynki powstają z uszkodzonego nasienia lub też w następstwie wilgotnych wiatrów”. Powieść Sherry Jones jest swego rodzaju odpowiedzią na przedstawioną wyżej wizję kobiety. Autorka bohaterkami swojego dzieła uczyniła cztery kobiety; każda z nich posiada inny charakter, wyznaje inne wartości, ma inne spojrzenie na otaczającą ją rzeczywistość. Małgorzata i Eleonora to silne charaktery, które dzięki staraniom swojej rodzicielki zdobyły wykształcenie, co w tamtych czasach nie było kobiecą powinnością. Bardzo często w utworze zarzuca się królowej Anglii, że jej siła charakteru czyni ją bardziej mężczyzną niż kobietą.

 

Relacje damsko-męskie to istotny element powieści Jones – zestawienie ze sobą dwóch światów ma na celu pokazanie roli kobiety i tego, jaki jest jej obraz w oczach płci przeciwnej. W ostatecznym rozrachunku jednak, przynajmniej jeśli chodzi o Małgorzatę, Eleonorę i Beatrycze (córkę, nie matkę), okazuje się, że to właśnie panowie okazują się słabsi – przedkładają wojny nad spokój własny, swojej rodziny i poddanych. Henryk wypędza z dworu swoją żonę za to, że ta nie popiera jego wizji, Ludwik natomiast popada w religijny obłęd, czego nie aprobuje Małgorzata.

 

Powieść Jones dostarcza czytelnikowi wielu informacji o trzynastowiecznej Europie i jej historii. Od wojny domowej w Anglii, poprzez wyprawy Ludwika, po zdobywanie Sycylii – odbiorca poznaje wydarzenia minionych wieków, a wszystko zostaje mu przedstawione z największą pieczołowitością. Właśnie taki cel przyświeca powieściom historycznym – pokazanie czytelnikowi dawnych czasów.

 

Królowe to doskonała powieść historyczna skierowana do żeńskiej części odbiorców. Uczynienie bohaterkami czterech sióstr i pokazanie wydarzeń z perspektywy każdej z nich powoduje, że odbiorca dostrzega podobieństwa i różnice w charakterach tych kobiet. Ich życia nie były usłane różami, każda z nich musiała oddać kawałek siebie, by w jakiś sposób zaznaczyć swoją obecność. Sherry Jones pokazuje, że bycie kobietą to nic złego, że słabsza płeć tak naprawdę okazuje się słabsza tylko z nazwy. Królowe to dzieło o miłości, władzy i niespełnionych pragnieniach.

 

*Słownik terminów literackich, pod red. J. Sławińskiego, Wrocław-Warszawa-Kraków- Gdańsk, 1976, s. 328
Katriona

Autor: Sherry Jones
Wydawnictwo: Pascal
Miejsce wydania: Bielsko-Biała
Wydanie polskie: 2013
Liczba stron: 432
Format: 130 x 200 mm
Oprawa: miękka
ISBN-13: 9788376422244
Cena z okładki: 39,90 zł