23 lutego 2015

Laguna _ Nnedi OkoraforObcy w Afryce – jak najogólniej można streścić wątek fabularny najnowszej pozycji z serii „Uczta Wyobraźni”. Na pierwszy rzut oka powieść może wydawać się wtóra, jednak nie bez powodu zajęła miejsce wśród cyklu najlepszych utworów szeroko pojętej fantastyki wydawnictwa MAG.

Głównym bohaterem Laguny jest niewielkie miasteczko położone w Nigerii, a konkretnie jego niczym niewyróżniający się mieszkańcy. To właśnie afrykańscy tubylcy stają się świadkami inwazji przedstawicieli obcej cywilizacji. Pierwszy kontakt nawiązują z trojgiem bohaterów: biologiem morskim Adoarą (którą wybrali ze względu na jej szeroką wiedzę dotyczącą środowiska morskiego), żołnierzem Agu (mającego doprowadzić ich do spotkania z prezydentem) oraz słynnym raperem Anthonym (nadającym na bardzo podobnych falach dźwiękowych, co umożliwia mu porozumiewanie się z kosmitami). Lądowanie obcych na terenie Laguny wcale nie było spektakularne, zauważyło to jedynie parę osób. Przybrali oni formę ludzkiego ciała, niemniej potrafią się zmieniać w dowolną rzecz. Jak można się domyśleć, początkowo nic nie wskazywało na to, aby kosmici mieli zamiar skrzywdzić Nigeryjczyków, niemniej dość szybko ich zamiary stają się jasne: chcą skolonizować Ziemię i nie cofną się przed niczym, aby zrealizować swój plan.

Sama deskrypcja przedstawicieli obcej cywilizacji zasługuje na czytelniczą uwagę: Okorafor skupia się nie tyle na ich aspektach fizycznych, lecz na cechach charakteru. Zręczna manipulacja swoimi rozmówcami, bystra obserwacja otoczenia, przebiegłość i bezwzględność w podejmowaniu działań to tylko niektóre cechy, jakie wyróżniają Ayodele, pierwszą kosmitkę, która skontaktowała się z ludźmi. Nie jest zaskakujący fakt, iż obcy są oni o wiele bardziej rozwinięci intelektualnie od ludzkości i posiadają dar czytania myśli, niemniej ukazanie ich charakteru, tak podobnego do tego, jacy posiadają najwięksi zbrodniarze i dyktatorzy ludzkości sprawia, iż lektura nabiera świeżości i oryginalności.

Największymi zaletami Laguny nie jest jego fantastyczny aspekt, lecz drobiazgowy opis życia niewielkiego miasteczka. Jest ono, na pierwszy rzut oka, oazą spokoju, w której życie toczy się według ustalonego porządku. Autorka w dyskretny, aczkolwiek bardzo ujmujący sposób ukazała zamkniętą społeczność, którą rządzą zabobony, wzajemne uprzedzenia i powszechna korupcja. Przybycie obcych i wywołany tym samym chaos tylko potwierdził dychotomiczny podział mieszkańców na tych, którzy próbują wieść dalej normalne i uczciwe życie i na tych, którzy chcą realizować swe niecne plany.

Bardzo ciekawym wątkiem pojawiającym się na łamach Laguny jest wprowadzenie chrześcijańskich sekt, jako jednego z elementów służących do manipulacji i kontroli społeczeństwa. Jest to szczególnie widoczne na przykładzie małżeństwa Adoary i jej męża Chrisa. Według tamtejszego duchownego kobieta nie powinna być w żaden sposób wykształcona, a jakiekolwiek przeciwstawianie się własnemu mężowi jest haniebnym czynem, dzięki któremu zasłużyła na miano przeklętej morskiej wiedźmy. Pisarce w znakomity sposób udało się nakreślić hipokryzję i bezczelność osób, które próbują swe niecne czyny skryć za płaszczykiem religii.

Bardzo ciekawa jest sama budowa powieści. Została podzielona na trzy akty, niczym starożytny dramat, poprzedzonymi krótkimi prologami. Każdy z pięćdziesięciu siedmiu podrozdziałów przedstawia nagły zwrot fabularny. Akt I Przywitanie i Akt II Przebudzenie, które zawierają spójny i zamknięty fragment całościowej akcji, budują napięcie i wprowadzają czytelnika do kulminacyjnego Aktu III Symbiozy, w którym ma miejsce punkt kulminacyjny utworu.  Takie zacieranie się gatunku dramatu i prozy jest dość ciekawym eksperymentem literackim, niemniej miejscami zbyt krótkie rozdziały rażą swoją lakonicznością.

Podsumowując, Laguna Nnedi Okorafor jest udaną powieścią. Brakuje w niej uzasadnienia kilku zwrotów fabularnych i odpowiedzi na pytania obejmujące wątek fantastyczny (chociażby odpowiedzi, dlaczego kosmici wybrali Ziemię i po co tak pilnie potrzebują kontaktu z urzędującym prezydentem), niemniej to wszystko blednie w porównaniu do deskrypcji afrykańskiego miasta i jego mieszkańców. I właśnie ze względu na opis Laguny, w którym nowoczesność spotyka się z tradycją w ich różnorodnych znaczeniach, powinno się sięgnąć po omawianą pozycję.

Pattyczak

Za udostępnienie egzemplarza recenzenckiego

dziękujemy Wydawnictwu MAG

 

Tytuł: Laguna

Autor: Nnedi Okorafor

Tytuł oryginalny: Lagoon 2014

Seria: Uczta Wyobraźni

Tłumaczenie: Anna Studniarek

Wydawnictwo: MAG

Data i miejsce wydania: 04.02.2015, Warszawa

Oprawa: twarda

Wydanie: I

Liczba stron: 290

ISBN: 978-83-7480-529-2