Charlie Gordon, trzydziestodwuletni mężczyzna o ilorazie inteligencji określanym na poziomie 68 punktów, zostaje wybrany przez profesora Nemura i doktora Straussa jako ludzki obiekt doświadczalny. Ich eksperymenty przeprowadzane dotychczas na myszy zwanej Algernonem jednoznacznie wskazały, że w warunkach laboratoryjnych można zwiększyć znacząco poziom zdolności umysłowych. Teraz przyszedł czas na testy na ludziach, a dokładnie na Charliem, upośledzonym pomocniku niewielkiej piekarni.
Jednak Kwiaty dla Algernona Daniela Keyesa nie są utworem skupiającym się nad możliwościami naukowego rozwoju czy wręcz zabawą w boga sterującego poziomem ludzkiego rozwoju. Wręcz przeciwnie, autor skoncentrował się na Charliem, ofierze naukowych eksperymentów, którego historię śledzimy dzięki lekturze jego bardzo intymnych dzienników. Są one niezwykłe, bowiem od samego początku pisane z wieloma błędami ortograficznymi i stylistycznymi. Pozwala to na dogłębne poznanie nie tylko uczuć i emocji, jakie drzemią w Charliem, ale także zaobserwować jego dalszy rozwój umysłowy, a z czasem i daleko idące negatywne konsekwencje tego nietypowego doświadczenia. Lektura jest tym bardziej bolesna, bowiem czytelnik, podobnie jak główny bohater, zaczyna sobie uświadamiać fatum, jakie ciąży nad jego dalszym losem. Wszystko to, co spotkało Algernona, laboratoryjną mysz, spotka i Charliego.
To powieść niezmiernie trudna w lekturze, przytłaczająca nadmiarem smutku, żalu i rozgoryczenia, bowiem wraz ze wzrostem inteligencji Charlie zaczyna sobie przypominać wiele faktów z własnej przeszłości: jak traktowali go rodzice i współpracownicy, jak często był poniżany i wykorzystywany do najgorszych prac. Najgorsze jednak jest to, że tak naprawdę był ofiarą przemocy fizycznej i psychicznej i nikt nie miał żadnych oporów przed tym, aby go dalej wykorzystywać w celach naukowych. Bardzo wzruszające jest to, jak mężczyzna zaczyna zdawać sobie z tego wszystkiego sprawę.
Kolejnym ważnym wątkiem jest zagubienie w społeczeństwie, któremu towarzyszy nieadekwatny rozwój psychiczny i emocjonalny. Z czasem Charlie swoim poziomem mądrość i przewyższa znacznie wszystkich profesorów i geniuszy, zaś na poziome emocjonalnym pozostaje 12-letnim chłopcem. Gordon cały czas walczy, aby wszyscy zaczęli dostrzegać w nim ludzką istotę godną szacunku i miłości. Walczy do końca, chociaż ma świadomość tego, że jest ona z góry skazana na niepowodzenie.
Ciekawa jest sama klamra kompozycyjna – na początku dziennik Charliego pisany jest z wieloma błędami, co znacznie utrudnia lekturę, zaś z czasem zaczyna przybierać formę zapisków w pełni dojrzałego pisarza, pełną literackiego kunsztu i retoryki. Niewątpliwie Kwiaty dla Algernona to jedna z najbardziej wzruszających powieści science-fiction stawiając czytelnikowi wiele trudnych pytań. To literacki odpowiednik Forresta Gumpa, które powstał wiele lat wcześniej niż sam film). Daniel Keyes przez pamiętnika Charliego pyta nas, jak wydostać się z tego labiryntu cierpienia i czy jest to w ogóle możliwe.
Przepiękna historia, która nie bez powodu została nagrodzona nagrodą Hugo w 1960 roku oraz Nebulą w 1966 roku. Jednocześnie jest to tytuł bardzo aktualny, także w dobie wykluczenia technologicznego oraz społecznego ze względu na brak posiadania pewnych umiejętności. Jednak czy na pewno większość ma rację? A może, parafrazując słowa Charliego, inteligencja i wykształcenie są nic nie warte, jeśli ich fundamentem nie są prawdziwe uczucia i emocje?
Kwiaty dla Algernona można posłuchać w angielskiej wersji audiobookowej lub też obejrzeć naprawdę przyzwoitą ekranizację z 2002 roku. Genialna książka i jednocześnie głośny głos w obronie wszystkich osób upośledzonych umysłowo.
Pattyczak
Tytuł: Kwiaty dla Algernona
Autor: Daniel Keyes
Tytuł oryginalny: Flowers for Algernon 1959
Tłumaczenie: Krzysztof Sokołowski
Wydawnictwo: Dom Wydawniczy Rebis
Data i miejsce wydania: 23/04/2019, Poznań
Oprawa: twarda z okładką
Wydanie: I
Liczba stron: 304
ISBN: 978-83-8062-222-7
