Matka bez wyboru. O kobietach, które opuściły swoje dzieci (Marta Wroniszewska)

Matka bez wyboru Marty Wroniszewskiej to poruszający reportaż o kobietach, które z różnych powodów zdecydowały się opuścić swoje dzieci. To temat bolesny, często wypierany społecznie, obciążony tabu i moralnym osądem. Autorka z niezwykłą wrażliwością i empatią oddaje głos tym, które zazwyczaj milczą — matkom niepasującym do społecznych wyobrażeń o macierzyństwie. Książka nie usprawiedliwia, ale pozwala zrozumieć. To lektura, która konfrontuje, zmusza do refleksji i pokazuje, jak bardzo pełne niuansów są decyzje podejmowane w cieniu braku wsparcia, traumy czy systemowych zaniedbań.

Dwie perspektywy: porzuconych i porzucających

W książce Matka bez wyboru Marta Wroniszewska przedstawia dwie przejmujące, wzajemnie dopełniające się perspektywy. Z jednej strony czytelnik poznaje losy dorosłych już dzieci, które opowiadają o swoich matkach – kobietach emocjonalnie nieobecnych, czasem uzależnionych od alkoholu, nierzadko raniących przez swoją obojętność lub agresję. To historie pełne żalu, zagubienia i prób zrozumienia tego, co było.

Z drugiej strony autorka oddaje głos matce, która – przytłoczona życiem – się poddała. Jej opowieść to zapis rezygnacji z walki z przemocowym, manipulującym mężem, toksycznymi tradycjami, biedą, alkoholizmem i obojętnością instytucji. To głos kobiety, która nie miała zasobów, by chronić siebie i dzieci, a mimo to jej decyzja wciąż budzi społeczny osąd. Wroniszewska nie szuka winnych – szuka zrozumienia.

Jedna historia, której nigdy nie zaakceptuję

O ile autorka zaznacza, że stara się nie szufladkować ani też nie sugerować jakichkolwiek ocen moralnych swoich bohaterek, o tyle ja, recenzencka, mam prawo wyrazić własne zdanie. Bardzo nie podobała mi się historia Marty, które zostawiła męża z małym dzieckiem i zdecydowała się na życie z kochankiem. Nie dość, że zdradziła męża, to jeszcze go opuściła, by opiekować się poszkodowanym w wypadku kochankiem, chociaż wcześniej chciała zakończyć romans. Zostawiła małżonka samego z małym dzieckiem, któremu nie poświęcała czasu. Skrzywdziła zarówno męża, jak i własne dziecko. Wyobraźcie sobie co by było, gdyby mężczyzna się tak zachował? Jednogłośne potępienie i brak przebaczenia. A tutaj? Po kilku latach Marta wróciła do męża i zaczęła odbudowywać relacje. Nawet z nim zamieszkała. To jedyna z 11 historii, które nie znajdują jakiegokolwiek uzasadnienia.

Ludzie historie i statystyki

Oprócz osobistych, poruszających historii, Marta Wroniszewska wzbogaca każdą z opowieści o kontekst naukowy i prawny. W każdej narracji pojawiają się fragmenty odnoszące się do badań psychologicznych nad wpływem wychowania i opuszczenia na dzieci, analiz problemów społecznych takich jak alkoholizm czy przemoc domowa, a także odniesienia do przepisów prawa rodzinnego. Autorka przytacza również konkretne przypadki sądowe, które ilustrują, jak system prawny reaguje – lub zawodzi – w obliczu dramatów rodzinnych. Dzięki temu książka staje się nie tylko emocjonalną opowieścią, ale także rzetelną analizą systemowych mechanizmów, które często przyczyniają się do tragicznych decyzji matek.

Matka bez wyboru. O kobietach, które opuściły swoje dzieci nieco mnie zaskoczyła i to nie bynajmniej z tematyki (wszak o takich mężczyznach nie pisze się reportaży). Będą chyba jeszcze pod wpływem lektury Żeby umarło przede mną. Opowieści matek niepełnosprawnych dzieci byłam nieświadomie przekonana, że to o TEGO TYPU matkach będzie książka. O tych, co porzuciły chore dzieci, małe dzieci. A tutaj mamy do czynienia z rodzicielkami, które już ten najtrudniejszy pod względem fizycznym trud wychowania dzieci miały za sobą. Nie umiem tego wytłumaczyć, ale nieco to mnie zdziwiło i jakby rozczarowało. Bo jak można opuścić kilkuletnie dziecko, które nie radzi sobie z przemocowym i uzależnionym ojcem, i zostawić je w toksycznym, kompletnie zepsutym środowisku… Nie oceniam, tylko po prostu nie rozumiem. W tym wypadku nie myślę o kobietach, tylko o tych porzuconych dzieciach.

Niewątpliwie Matka bez wyboru. O kobietach, które opuściły swoje dzieci to przyciągająca uwagę czytelnika pozycja. Nie jest to temat nowy – wszak wielkie i znane postacie, jak Maria Montessori czy Bridget Bardot porzucały swoje dzieci – niemniej nadal wzbudzający wiele kontrowersji. To też reportaż o braku pomocy, zarówno ze strony bliskich, jak i instytucji państwa. I niestety, wydaje się, że nic w tej mierze się nie zmieni, a historie Aliny, Jolanty czy Martyny nadal będą cichym udziałem polskiej rzeczywistości.

Pattyczak

Tytuł: Matka bez wyboru. O kobietach, które opuściły swoje dzieci

Autor: Marta Wroniszewska

Wydawnictwo: Wydawnictwo Czarne

Data i miejsce wydania: 07/05/2025

Oprawa: twarda

Wydanie: I

Liczba stron: 232

ISBN: 978-83-8396-094-4