Amos Oz napisał Mego Michaela w wieku zaledwie 29 lat, to druga w karierze powieść najbardziej znanego izraelskiego pisarza. Książka okazała się prawdziwym bestsellerem – kontrowersyjnym, docenianym przez krytyków i bulwersujących czytelników.
Sprzedano ponad 18 tysięcy egzemplarzy w ciągu półtora roku i przetłumaczono na ponad 30 języków. W 1976 roku nakręcono film Michael Szeli, który omal nie dostał nominacji do nagrody Oscara (ale to już inna historia). Oto historia mieszkańców Jerozolimy laty 50. i rozpadu małżeńskich więzi napisana w niezwykle dojrzałej, metaforycznej formie.
Dwóch bohaterów powieści
Fabuła powieści jest prosta i jednocześnie bardzo metaforyczna. Historię kryzysu małżeństwa Hanny Greenbaum poznajemy z jej własnych ust. Na pierwszym roku studiów literaturoznawczych poznała doktoranta geologii Michaela i mimo dzielących ich różnic, szybko się pobrali. Jednak kilka miesięcy po tych wydarzeniach kobietę dopada kryzys: o ile jej męża, który prowadzi spokojnie, zaplanowane i metodyczne życie w pełni zadowala obecny stan, o tyle Hannah czuje się osaczona przez codzienną rutynę i z miesiąca na miesiąc coraz bardziej oddala się w świat swoich fantazji. A te dotyczą bohaterów powieści literackich, dawnych znajomych z dzieciństwa (dwóch arabskich bliźniaków), gwałtów oraz odgrywania roli zimnej księżniczki, która rządzi mężczyznami. Związek państwa Greenbaum dotyka poważny kryzys, jaki jeszcze pogłębiają narodziny syna, a później powołanie Michaela do służby w kampanii na Synaju w 1956 roku.
Drugim bohaterem powieści Amosa Oza jest Jerozolima lat 50. XX wieku. Miasto podlega wielu przemianom, zarówno społecznym, jak i politycznym, nad którymi unosi się nieustanna aura przygnębienia, posępności i napięć między Izraelczykami i Arabami. Metafora wewnętrznej walki między wpływami arabskimi a żydowskimi nieustannie podkreśla wszechobecne zagrożenie i poczucie beznadziejności, od której nie sposób uciec. I właśnie ten wątek został uznany za kontrowersyjny i niebezpieczny, podsycający i tak napięte już stosunki między tymi dwoma narodami.
Genialna charakterystyka kobiecego kryzysu
Największym atutem powieści Mój Michael jest niewątpliwie opis studium psychologicznego głównej bohaterki. To książka wymagająca od czytelnika głębokiej wrażliwości na subtelne niuanse, subtelne nawiązania do kwestii literackich oraz ówczesnych wydarzeń historycznych, jak i umiejętności dostrzeżenia kruchości ludzkiego umysłu wobec wtłaczania go w pewne społeczne ramy i stereotypowe role.
Mój Michael Amosa Oza to powieść bardzo intymna, napisana z ogromną dojrzałością pisarską, niewątpliwie należąca do kategorii literatury wysokiej, ambitnej, wieloznacznej. Traktująca o dramacie kobiety uwięzionej w nieszczęśliwym związku oraz nieustannych napięciach narodowych w obliczu szarej codzienności, od której nie ma żadnej ucieczki. A to wszystko opisane plastycznym, metaforycznym i niezwykle poetyckim językiem, charakterystycznym dla prozy Amosa Oza. Wiele tu niedopowiedzeń, przesłania ukrytego miedzy lakonicznymi zdaniami kryjącymi ogromny ładunek emocjonalny. Ponadczasowa klasyka, stagnacyjna, spokojna i jednocześnie spełniająca literackie wymagania ambitnego, dojrzałego czytelnika.
Przeczytaj także:
>> TOP 10 powieści izraelskich
Pattyczak
Tytuł: Mój Michael
Autor: Amos Oz
Tytuł oryginalny: Michael szeli 1968
Tłumaczenie: Agnieszka Jawor-Polak
Wydawnictwo: Rebis
Data i miejsce wydania: 27/10/2020, Poznań
Oprawa: twarda z obwolutą
Wydanie: I
Liczba stron: 308
ISBN: 978-83-8188-134-0
