31 października 2022

Nie nazywaj tego kultem Sary Berman to opis dziennikarskiego śledztwa o początku i końcu grupy NXIVM. O jej organizacji, założycielu i o elitach amerykańskiego show-biznesu, która to swoimi nazwiskami uwiarygodniała działalność sekty.

W Polsce mało kto słyszał o NXIVM, natomiast bardzo głośno było o niej w całej Ameryce Północnej, od Kanady aż po Meksyk. Wspierana przez elity amerykańskiego show-biznesu i finansowana przez spadkobierczynie potężnego alkoholowego imperium organizacja przyczyniła się do okropnego zniewolenia kobiet. Aż trudno uwierzyć w taką manipulację i niewolenie umysłu w XXI wieku, a jednak było to możliwe. Była to tak wpływowa i okrutna w swoim postępowaniu sekta, że doczekała się nie tylko licznych publikacji, ale także serialu dokumentalnego Przysięga (HBO Max). Na szczęście działająca w latach 1998-2019 roku  pseudo firma została zamknięta, a założyciela podstawiono przez sądem i skazano na 120 lat więzienia i 1,75 mln dolarów grzywny. Oto historia NXIVM.

Początki sekty NXIVM

Z oświadczeniu o misji na stronie NXIVM.com w 2003 roku:

NXIVM ucieleśnia zestaw spójnych i uniwersalnych zasad, w których mogą uczestniczyć wszyscy ludzie. Zasady te – niezależnie od wszelkich pojęć mistycznych czy religijnych – pozwalają na przetrwanie życia i podtrzymywanie różnorodności przekonań. Tworząc nowe zrozumienie, możemy urzeczywistnić nasz potencjał do wspólnego życia i pracy, a w konsekwencji przenieść ludzką egzystencję na zupełnie nowy poziom. Jednak nie można tego zrobić bez uprzedniego podniesienia ludzkiej świadomości, pielęgnowania etycznego humanitaryzmu i celebrowania tego, co naprawdę znaczy być człowiekiem – i to jest nasza misja.

Książka rozpoczyna się od wywiadu z Sarą Edmonson, która po dwunastu latach intensywnej pracy na rzecz werbunku do sekty postanowiła z niej odejść. Nie było to łatwe, gdyż ta decyzja sprawiła, że kobieta momentalnie trafiła na listę wrogów organizacji i rozpoczął się proces niszczenia jej publicznego wizerunku – od codziennego nękania poprzez kradzież tożsamości w mediach społecznościowych, skończywszy na procesach sądowych, w których to sekta reprezentowana przez wpływowe kancelarie adwokackie domagała się ogromnych odszkodowań za niszczenie jej wizerunku. Co to za tak wpływowa i bogata firma, że jest w stanie zniszczyć człowieka?

Słowo sekta kojarzy się statystycznemu człowiekowi z grupą ludzi, których łączy wiara w jakiegoś nadzwyczajnego przywódcę i różnego rodzaju rytuałami z tym związanymi. I nie mowa tylko o kwestiach religijnych, bowiem uwzględnia to także różnego rodzaju piramidy finansowe – w mediach co rusz można przeczytać lub usłyszeć o oszustach budujących swoje ogromne majątki na okradaniu zwykłych ludzi. Jeżeli połączymy te dwie kwestie ze sobą to otrzymamy NXIVM – tajemniczą firmę samorozwoju z seksualnym niewolnictwem, którą założył w 1998 roku Keith Alan Raniere.

Raniere urodził się w 1960 roku na Brooklynie, a wychowywał się w podmiejskiej dzielnicy Suffern w stanie Nowy Jork, kilka godzin jazdy na południe od Alabamy. W gimnazjum przeczytał powieść Isaaca Asimowa Druga fundacja – o której po latach twierdził, iż to właśnie ta książka stała u podstaw założenia NXIVM, miejscu w którym można nauczać się metod samorozwoju i osiągnąć ogromne, życiowe sukcesy. Od samego początku Raniere dbał o to, by adepci pochodzili z bogatych, wpływowych i znanych rodzin. Sam siebie określał jako Vanguard, strażnikiem, z którym nie każdy klient wykupujący treningi mógł się osobiście spotkać (chociaż wielu tego pragnęło). Jego najbliżsi współpracownicy uważali, że Keith jest najinteligentniejszych człowiekiem na ziemi, a i on sam za takiego się uważał.

Znani, lubiani, wpływowi

Uczestnikami kursów byli znani i lubiani aktorzy, którzy swoimi nazwiskami promowali takie tytuły jak Battlestar Galactica, Tajemnice Smallville czy też Dynastię. Firmę finansowały dziedziczki alkoholowego imperium, siostry Sara i Clare Bronfman. Wraz z wybranymi klientami należały do DOS, wewnętrznego kręgu z dostępami do największych tajemnic firmy, którego nazwę można przełożyć jako „Pana nad niewolnicami”. Prym wiodła tu Lauren Salzman, która wraz z pozostałymi członkiniami DOS pozwoliła sobie dobrowolnie wypalić piętno na ciele jako dowód, że są własnością Raniera.

Aby zwerbować bogatych i lubianych ludzi, trenerzy NXIVM posługiwali się opanowaną do perfekcji mową coachu i różnymi metodami hipnozy. W kulminacyjnym punkcie działalności swoimi powiązaniami sięgnęła senatu, a siostry Bronfman przekazały ogromnie pieniądze na kampanię prezydencką Hilary Clinton. I być może sekta osiągnęłaby jeszcze większy sukces gdyby nie praca śledcza dziennikarzy i ludzi zajmujących się pomaganiem osób znajdującym się pod wpływem sekt. Oskarżeni o wykorzystywanie ludzi, handel żywym towarem, wymuszenia seksualne i liczne manipulacje członkowie, z wyjątkiem Raniere’a, przyznali się do winy.

Organizacja określała siebie jako „grupę doradztwa biznesowego”, niemniej jej prawdziwe cele były ukryte i dopiero proces ujawnił prawdziwe oblicze NXIVM – firmy o działalności przestępczej i o międzynarodowym zasięgu. Keith Raniere miał jedną cechę, która sprawiała, że ludzie oddawali mu w niewolę własne ciała i umysły – potrafił słuchać. Słuchać o wszystkim, o radościach i marzeniach, obiecując ich realizację. Rozmówcy powierzali mu swoje największe sekrety, co później skrupulatnie wykorzystywał. Zwłaszcza, gdy ktoś się chciał uwolnić spod jego wpływów, to rozpoczynały się szantaże i oczernianie.

Książka Sary Berman to świetnie napisana dziennikarska relacja o sposobach werbowania, indoktrynacji, szkoleniach i tworzenia sieci powiązań ludzi, którym przez długie lata  udawało się unikać oskarżeń o zbrodniczą działalność. Ta książka to ostrzeżenie przed ludźmi, którzy nie tylko chcą przejąć kontrolę nad naszymi pieniędzmi, ale też i nad umysłami, by zaprogramować je według własnych planów. To, że udało się zlikwidować NXIVM nie oznacza, iż pozostała po nim pustka. Polecam, świetna pozycja.

Za udostępnienie premierowego egzemplarza recenzenckiego serdecznie dziękuję

Wydawnictwu MOVA

Pattyczak

Tytuł: Nie nazywaj tego kultem. Sekta NXIVM – niewolnictwo seksualne w elitach amerykańskiego show-biznesu

Autor: Sarah Berman

Tytuł oryginalny: Survive the Night 2021

Tłumaczenie: Katarzyna Nowakowska

Wydawnictwo: Mova

Data i miejsce wydania:  28/09/2022, Białystok

Oprawa: miękka ze skrzydełkami

Wydanie: I

Liczba stron: 445

ISBN: 978-83-67069-44-1

Podsumowanie

Nie nazywaj tego kultem

Nie nazywaj tego kultem
  • 8.5/10
    Fabuła
  • 8.5/10
    Stylistyka
  • 8.5/10
    Wydanie

Zalety

  • świetne, dziennikarskie śledztwo
  • rzetelne relacje, źródła i opisy
  • dobrze sprofilowane postacie sekty

Wady