18 sierpnia 2016

Piotr Zychowicz - ŻydziPiotr Zychowicz w swojej najnowszej publikacji już na samym wstępie podzielił wszystkich Polaków na dwie zwalczające się grupy, obie o niezdrowym stosunku do Żydów. Aby udowodnić swoją tezę opublikował w formie książki szereg artykułów, które uprzednio były drukowane w Rzeczypospolitej i Do rzeczy w ostatnich kilku latach. Szkoda, że autor wydając swoją książkę zapomniał, że mogą ją przeczytać ludzie myślący, dla których w jego publikacji zdecydowanie zabrakło miejsca.

Żydzi. Opowieści niepoprawne politycznie dzielą się na pięć części. Pierwszą z nich – Rozmowy z Żydami – otwiera wywiad z profesorem Uniwersytetu w Tel Awiwie Szlomo Sandem, autorem książki Wymyślenie narodu żydowskiego (o jakże wymownym tytule). Kolejny rozdział (Rozmowy o Żydach) skupia się na przedstawieniu opowieści o losach dwóch narodów, historii smutnej i tragicznej. Trzecia część to krótka wędrówka po najnowszej historii Izraela – w krótkich relacjach Zychowicz pisze o zatopionym statku z żydowskimi uchodźcami przez Sowietów, o historii Tewje Bielskiego, który na bagnach Puszczy Nalibockiej próbował zbudować nową Jerozolimę i o czym, czym ona miała być w rzeczywistości. Z kolei dzieje agenta „Lolka” to opowieść o kolaborancie z getta – historia tragiczna, bo mówiąca o współpracy na wielką skalę Polaków, Żydów i Niemców, którzy wszyscy chcieli szybko dorobić się fortuny, a narodowość w tym „biznesie” okazała się nie mieć znaczenia. Co prawda Niemcy dla przykładu rozstrzelali dwóch gestapowców, ale to nie zatrzymało haniebnego procederu.

Wywiad z Pinchasem Adlerem – endekiem z Bejtaru, którego polskie korzenie sięgają Lublina i Białegostoku, jest powodem do dumy dla Polaków, bowiem Pinchas i jego towarzysze w walce o Izrael inspirowali się postawą Józefa Piłsudskiego, którego walka o odzyskanie niepodległości państwa polskiego stała się wzorem do naśladowania. Bejtarowcy porównywali marszałka do króla Kazimierza Wielkiego (dał Żydom wiele pozwoleń i przywilejów, znacznie poprawiając ich ówczesne położenie społeczno-gospodarcze). Z kolei wywiad z Eli Gatem o powstaniu w getcie warszawskim jest wywiadem przeprowadzonym w duchu książki Obłęd ’44: jednostronne spojrzenie na powstanie bez możliwości wypowiedzenia się zwolenników walki o wolność nie daje całego obrazu tych tragicznych wydarzeń. Rozmowa z Bryanem Markiem Riggem, amerykańskim historykiem żydowskiego pochodzenia, autorem książki Żydowscy żołnierze Hitlera, opowiada o motywach służby Żydów w Wermachcie i ich dalszych losach, zachęcając w ten sposób do lektury swojej publikacji. Inne historie przedstawione przez Icchaka Laorę, Stanisława Aronsona (były żołnierz AK), Elę Jagodę czy Szewacha Weissa można podsumować słowami byłego ambasadora Izraela w Polsce: „Wszystko to sprawia, że Żydzi są w gruncie rzeczy bardzo podobni do Polaków. Przykład? Mają najpiękniejszy kraj na świecie, a ciągle na niego narzekają” (s. 270).

Najbardziej poczytnym rozdziałem okazał się ten poświęcony szpiegom, ich losach oraz wojnom wywiadów PRL i Izraela. Historie opisane przez Zychowicza to niekiedy wręcz jawne parodie działalności agentów wywiadu – czytelnik chcący się dowiedzieć więcej na ten temat powinien sięgnąć po Szpiegów Mossadu i tajne wojny Izraela, a nie bazować na autorskich, często podkoloryzowanych lub przesadzonych opowieściach autora Opcji niemieckiej. Ostatnia, piąta część książki Żydzi a 17 września pełna jest wzajemnych oskarżeń i żalów. Rozmowa z prof. Krzysztofem Jasiewiczem, prof. A. Polonskym i  prof. Jehudą Bauerem dowodzą, że gdyby więcej osób miało otwarty umysł i pozbyło się prymitywnych i często bezpodstawnych uprzedzeń, to relacje Polaków z Żydami wyglądałyby normalnie. Niestety, potrzeba jeszcze wiele czasu, aby uległo to zmianie, który być może nigdy nie nadejdzie, bo zmiana myślenia i sposobu postrzegania rzeczywistości zachodzi w umysłach I Polaków, jak i Żydów, a o to jest najtrudniej. O wiele lepiej i wygodniej jest myśleć stereotypami i postępować według nich. Trudno zmierzyć się z prawdą, ponieważ to ona zmusza do weryfikacji stanowisk i poglądów, myśli i uczynków.

Żydzi. Opowieści niepoprawne politycznie nie są ani niepoprawne ani nawet kontrowersyjne. Dla czytelnika śledzącego publikacje związane z Żydami i Izraelem w tej pozycji nie ma nic zaskakującego ani odkrywczego. Piotr Zychowicz podkreśla, że nie jest ani antysemitą ani filosemitą, a to nieprawda. Czytając Żydów… można dostrzec, w którą stronę dryfują jego uczucia i sympatie. Jako autor wielu książek, historyk, redaktor naczelny Historii Do Rzeczy i publicysta owego tygodnika pisze o Żydach cały czas w tym samym duchu. Po nowość od Rebisu powinni sięgnąć ludzie rozumni, bowiem dla antysemitów, jak i filosemitów ów publikacje będzie przysłowiową wodą na młyn w postrzeganiu narodu żydowskiego. Tak naprawdę i Żydzi i Polacy są do siebie bardzo podobni, więcej ich łączy niż dzieli i to powinno być złotym środkiem w budowaniu relacji. Do uzupełnienia historii przedstawionej przez Zychowicza przydałoby się jeszcze kilka artykułów o współczesnych Żydach, nie tylko tych zamieszkujących Bliski Wschód, ale tych mieszających w Polsce. Dzisiejsze, nowoczesne społeczeństwo prawie w niczym nie przypomina minionych pokoleń i świeże spojrzenie na naród i jego dążenie do zachowania swojej niepodległości stanowi niebanalny materiał, ale to zapewne temat na kolejną książkę. A póki co pozostaje nam lektura skrótowej, nieco chaotycznej książki o dziejach polsko-żydowskich XX wieku, z których to nie wynika żadna konkluzja ani też jakakolwiek opinia czy osąd. A szkoda, bo Żydzi… to przykład zmarnowanego potencjału.

Pattyczak

Tytuł:  Żydzi. Opowieści niepoprawne politycznie

Autor: Piotr Zychowicz

Wydawnictwo: Rebis

Data i miejsce wydania:  17/05/2016 Poznań

Oprawa: miękka ze skrzydełkami

Wydanie: I

Liczba stron: 465

ISBN: 978-83-7818-880-3

Recenzja ukazała się najpierw na stronie Gildii Literatury.

Podsumowanie

Żydzi

Żydzi
  • 6.5/10
    Fabuła
  • 8/10
    Stylistyka
  • 9/10
    Wydanie

Zalety

  • ciekawe opowieści i wywaidy
  • oddaje głos bohaterom i jednocześnie ich nie ocenia

Wady

  • ani niepoprawne, ani nawet kontrowersyjne
  • przydałoby się jeszcze kilka artykułów o współczesnych Żydach