Czerwona królowa (Victoria Aveyard) – recenzja
Science-fiction / 10 kwietnia 2015

Powieści dystopijne przeżywają ostatnio złoty wiek. A wszystko ruszyło kilka lat temu, kiedy sukces odniosła trylogia autorstwa Suzanne Collins – „Igrzyska śmierci”. Po jej niewątpliwym tryumfie autorzy z całego świata zakrzyknęli jednym głosem: „Dystopia!” i zaczęli raczyć czytelników swoimi wariacjami na temat trudnej przyszłości, w której każdy młody będzie musiał chwycić za broń. Jedne wizje okazywały się całkiem ciekawe i zjadliwe, inne zbyt wybujałe, nawet jak na gatunek, do jakiego należą. Powieści dystopijne stały się jednak rozchwytywanym produktem, dlatego nie dziwi fakt, że w pewnym momencie można było śmiało mówić o zalewie dzieł należących do tego nurtu. Dodajmy do tego kolejne ich ekranizacje, a otrzymamy receptę na sukces. Swoją cegiełkę postanowiła również dołożyć Victoria Aveyard. Kilka tygodni temu światło dzienne ujrzała jej debiutancka książka, „Czerwona królowa”, która bardzo szybko zyskała armię czytelniczych sympatyków. A dlaczego? Recepta na sukces nie okazała się zbyt skomplikowana. Mamy kolejny świat, w którym pojawia się podział na biednych i wyzyskiwanych oraz rządzących i wyzyskujących. Tym razem jednak o przydziale do elit albo poddanych decyduje… kolor krwi. Osoby posiadające czerwoną posokę należą do klasy pracującej, natomiast ci o jej srebrnej barwie do rządzącej. Żeby nie było za nudno, srebrni dysponują magicznymi mocami, których nie posiadają „gorzej”…

Miasto ślepców (Jose Saramago) – recenzja
Powieść obyczajowa , Thriller / 7 kwietnia 2015

Ślepota nie patrzy na wiek, wykształcenie lub zawód, dotyka każdego: lekarza-okulistę, złodzieja samochodów, kobietę lekkich obyczajów i kilkuletniego chłopca. W nienazwanym mieście  po cichu zaczyna szerzyć się epidemia białej ślepoty. Rząd postanawia zamknąć chorych w dawnym szpitalu psychiatrycznym i wyznaczyć wojskowych do ich pilnowania. Spośród ułomnej rzeszy społeczeństwa tylko jedna osoba nie została dotknięta białą ślepotą. Jest to żona okulisty, która wraz z mężem postanowiła dobrowolnie poddać się kwarantannie. Wkrótce ślepcy zaczynają się dzielić na kilka grup, wśród których zaczyna zarysowywać się wyraźny podział na katów i ofiary. Narastające napięcie sprawia, iż  każdy dzień  zbliża bohaterów do wybuchu niezadowolenia i wywrócenia dotychczasowego ładu społecznego. Proza Jose Saramago to doskonałe studium degradacji ludzkiej godności i stopniowego zezwierzęcenia, przed którym nie można się w żaden sposób obronić. Początkowo wszyscy ślepcy starają się zachować pozory normalnego życia: dzielą się jedzeniem, w trakcie rozmów zachowują kulturę osobistą, jednak z czasem do głosu dochodzą prymitywne instynkty. Rozpoczyna się walka o posiłek, miejsce do spania, a także o przywództwo w grupie. Atawizm zaczyna brać górę nad wszelkimi poczynaniami ślepców a jedynie kilkoro z nich jest próbuje zachować ludzką godność w nadziei, iż ślepota przeminie i wszystko wróci do normy. Miasto ślepców to wstrząsająca analiza ludzkiej kondycji…

Greccy bogowie według Percy’ego Jacksona (Rick Riordan) – recenzja
Fantasy , Proza dziecięca / 3 kwietnia 2015

Jak skutecznie przekonać młodego czytelnika do tego, by sięgnął po dość ciężką lekturę, jaką jest mitologia Greków? To proste, należy stworzyć serię, której bohaterami będą herosi, czyli dzieci ludzi i nieśmiertelnych, jej fabułę osadzić w czasach nam współczesnych, do tego wrzucić sporą dawkę akcji i humoru. Oczywiście nie można zapomnieć o tym, by postaci okazały się ciekawie nakreślone, a pióro autora potrafiło kreślić logiczne i spójne zdania. Rick Riordan postanowił zabrać młodych czytelników do świata pełnego mitycznych postaci i przedmiotów, przy okazji serwując im naukę o starożytności w pigułce. Jak można się domyślać, z lekkim przymrużeniem oka, w końcu stworzył całkiem nowe historie. Tak oto otrzymaliśmy serię o przygodach młodego herosa, Percy’ego Jacksona. O ile książki tylko napomykają o wspomnianych wyżej mitycznych postaciach i przedmiotach, o tyle nowa pozycja ze świata wyczynów syna Posejdona poświęca im o wiele więcej miejsca. Dokładniej, jest wyłącznie o nich. Greccy bogowie według Percy’ego Jacksona, jak już sam tytuł wskazuje, to pozycja, w której młody heros postanawia – oczywiście w sposób możliwie najbardziej obiektywny, nie kierując się żadnymi animozjami ani sympatiami – przybliżyć czytelnikom sylwetki najważniejszych greckich bóstw. Kogo to nie znajdziemy na kartach książki – mamy boga bogów, Zeusa, w całej swej okazałości, obok…

Skrawki błękitu (Lois Lowry) – recenzja

„Skrawki błękitu” to drugi tom cyklu autorstwa amerykańskiej pisarki, Lois Lowry, „Dawca”. Niech Was jednak nie zwiedzie numeracja i klasyfikacja – ta książka to zupełnie inna historia, dotycząca innego bohatera, dokładniej bohaterki, rozgrywająca się w innym miejscu. Jeżeli pragniecie poznać dalsze losy Jonasza, ten tom nie da odpowiedzi na dręczące Was pytania. Historia opowiedziana w „Dawcy” nie ma wpływu na tę rozgrywającą się w „Skrawkach błękitu”, jednak obie książki łączy ze sobą bardzo wiele. Co takiego? Jeżeli czytaliście pierwszą powieść z serii, zauważycie, że model konstruowania fabuły jest bardzo podobny. Mamy bohaterkę, Kirę, która zostaje sierotą – jej rodzicielkę zabija ciężka choroba. Dziewczyna kuleje, co w społeczeństwie oznacza, że nie nadaje się do żadnej pracy i powinna zostać odesłana na Pole, gdzie zajmą się nią bestie. Starsi wioski postanawiają jednak ją ocalić, gdyż protagonistka ma dar, który chcą wykorzystać. I tutaj pojawia się pierwsze podobieństwo do historii Jonasza. Zarówno chłopiec, jak i Kira są predestynowani do wielkich rzeczy: on ma zostać kolejnym Dawcą Pamięci, czyli osobą przetrzymującą wspomnienia minionych czasów, ona natomiast musi zająć się naprawianiem szaty, na której wyszyto dawne losy ludzkości. Mamy więc wybrańców, zadania, jakie dostają do wykonania, oba związane z przeszłymi wydarzeniami, oraz nieoczekiwany zwrot akcji….

Tajemnica mojej matki (Jenny L. Witterick) – recenzja
Powieść obyczajowa / 27 marca 2015

Tajemnica mojej matki to króciutka, aczkolwiek w moim odczuciu bardzo kontrowersyjna powieść, której główna bohaterką jest Sprawiedliwa Wśród Narodów Świata, Polka Franciszka Halamajowa i jej córka, Helena. Nie mam żadnych zastrzeżeń wobec tej wspaniałej, prawdziwej i godnej naśladowania postawy, niemniej mój sprzeciw budzi forma, w jakiej została wykorzystana osoba Franciszki. Jenny L. Witterick to 52-letnia Kanadyjka, która obejrzawszy film dokumentalny poświęcony historii Halamajowej, postanowiła napisać o tym książkę. Powieść wydana na dodatek za własne pieniądze jako self-publishing, odniosła w Ameryce ogromny sukces. Czy jednak pozbawiona wiarygodnego tła historycznego, naszpikowana mnóstwem błędów historycznych i kulturowych dzieło może zachwycić polskiego odbiorcę? Opisana historia jest ukazana z perspektywy czterech narratorów: Heleny Halamajowej, Żyda Bronka, Żyda Mikołaja i niemieckiego dezertera wojennego Vilheima. Ich opowieść jest osnuta wokół Franciszki, która zdecydowała się ukryć piętnaście osób na terenie swego niewielkiego gospodarstwa w podkrakowskim Sokalu. Historia rozpoczyna się na początku lat 30-tych, kiedy to Helena wraz z matką uciekły od ojca-tyrana (Ukraińca, który jawnie sympatyzował z nazistami), a kończy w 1945 roku, kiedy to Armia Czerwona „wyzwoliła” ziemie polskie spod niemieckiej okupacji. To prosta historia pokazująca, jak wojna upadla ludzkie dusze, niemniej Witterick popełniła mnóstwo błędów, zarówno historycznych, jak i dotyczących kultury polskiej, przez co lektura Tajemnicy…

Diamentowy plac (Merce Rodoreda) – recenzja
Powieść obyczajowa / 21 marca 2015

Diamentowy plac to pozycja wymykająca się oczekiwaniom, bowiem jej porównania do słynnego już Cienia wiatru Carlosa Ruiza Zafona poczynione na blurbie przez Marcina Wyrwała w zupełności nie oddają niezwykłego klimatu powieści. Książka Rodoredy (pisana w latach 60-tych!) to dla współczesnego czytelnika sentymentalny powrót do literatury wypełnionej pasją, dbałością o detale i jednocześnie poruszającą temat odnalezienia swego miejsca na Ziemi. Merce Rodoreda  (1908-1983) nie miała szczęścia. Katalońska pisarka kilkukrotnie próbowała swoich sił w różnych literackich konkursach, lecz za każdym razem jury odrzucało jej powieści (między innymi  Ogród nad brzegiem morza i omawiany Diamentowy plac). Dopiero po latach przyznano jej nagrodę „Premi d’Honor de les Lletres Catalanes” jako wyraz uznania całego dorobku pisarskiego. To przedstawicielka trochę zapomnianej dziś literatury hiszpańskiego symbolizmu, której z pewnością warto poświęcić swoją uwagę. Barcelona, lata 30-te. Młodziutka Natalia za namową koleżanki Julietty bierze udział w tanecznej zabawie odbywającej się na Diamentowym placu. Tam poznaje przystojnego Quimeta, który już podczas pierwszego spotkania oznajmia dziewczynie, iż za rok będą małżeństwem. Słowa dotrzymuje. Tymczasem sytuacja polityczno-gospodarcza staje się coraz mniej pewna: młodych zaczyna brakować pieniędzy i podstawowych środków do życia, a na domiar złego w powietrzu wisi widmo wojny. Gdy mąż Natalii wyrusza na front, kobieta zostaje sama z dwójką…

Most marzeń (Anne Bishop) – recenzja
Fantasy / 18 marca 2015

Duchowość – to słowo zdecydowanie kojarzy się z twórczością amerykańskiej pisarki Anne Bishop. Każda jej powieść, czy to z serii Czarne Kamienie, Efemera czy Inni, zawiera w sobie przesłanie. Wbrew pozorom, dzieła tej autorki nie są nic nieznaczącymi czytadłami, wszystkie stanowią bowiem pewnego rodzaju drogowskaz, wskazujący kierunek życia. Każda strona wprost ocieka naukami, jakie chce przekazać swoim odbiorcom Bishop. I właśnie to urzeka najbardziej, chęć naprowadzenia czytelnika na przysłowiowe światełko w tunelu. Nie inaczej jest w przypadku Mostu marzeń, trzeciego tomu należącego do cyklu Efemera. Belladonna stoczyła bój ze Zjadaczem Świata, odrzuciła Światło i otworzyła się na Mrok – tylko tak mogła bowiem uwięzić wroga. Porzuciła rodzinę i przyjaciół, by ocalić krajobrazy. Po wielu trudach Michael i Sebastian sprowadzają ją jednak z powrotem, lecz Belladonna nie jest już taka sama jak kiedyś. Jej Światło przybladło, co wywołuje w Lee pewnego rodzaju frustrację . Więzy łączące rodzeństwo nie są już tak silne jak dawniej, mostowy boi się swojej siostry. Kiedy jednak wpada w pułapkę, nie waha się użyć potężnej mocy, by ją ratować. Odwagę przypłaca przeniesieniem się do zupełnie obcego miejsca, Azylu, oraz utratą wzroku. Czy Lee znalazł się w tym dziwnym miejscu przez przypadek? Czy Efemera specjalnie wysłała go do Azylu,…

Głos (Anne Bishop) – recenzja
Fantasy / 15 marca 2015

Anne Bishop zasłynęła książkami należącymi do serii Czarne Kamienie, gdzie wykreowała ciekawy i spójny świat, pełen nieoczekiwanych zwrotów akcji, silnych charakterów i magii. Dziewięć tomów podbiło serca wielu czytelników na całym świecie, jednak każdy cykl ma swój początek i koniec. Nadszedł dzień, kiedy miłośnicy przygód Daemona i jego bliskich musieli pożegnać się ze swoimi ulubieńcami. Anne Bishop nie pozostawiła jednak fanów samym sobie, stworzyła kolejny cykl, do którego wprowadzeniem jest nowela zatytułowana Głos. Niedaleko miasta Wizja leży mała wieś, której mieszkańcy znaleźli sposób na pozbywanie się swoich nieszczęść – kiedy tylko poczują się źle, pieką tak zwane smutkowe ciasteczka i zanoszą je do domu Głosu. Tam osoba piastująca tę funkcję zjada wypiek, a właściciel „smakołyku” (wbrew pozorom ciasteczka są gorzkie, a nie słodkie) pozbywa się wszelkich obaw. Z pozoru idealne rozwiązanie na szczęśliwe życie okazuje się farsą, o czym przekonuje się Nalah – główna bohaterka noweli Anne Bishop. Głos to nowela przepełniona symbolizmem. Wspomniane wyżej smutkowe ciasteczka to naczynia bólu i żalu. Gromadzą negatywne emocje, ale są również ich synonimem, w świecie stworzonym przez Bishop służą jako swego rodzaju katharsis, osoba je robiąca wkłada w wypiek wszelkie smutki, dlatego ciastko okazuje się gorzkie. Nie tylko łakocie służą oczyszczeniu – również…

Sebastian (Anne Bishop) – recenzja
Fantasy / 11 marca 2015

Kiedy już polubi się jakiegoś pisarza, trudno przejść obojętnie obok kolejnych pozycji jego autorstwa – zwłaszcza gdy jego debiutanckie dzieła okazały się dobrymi pozycjami. Właśnie tak rzecz się ma w przypadku Anne Bishop. Jej pierwsza saga, Czarne Kamienie, to naprawdę ciekawy i dopracowany cykl, któremu nie da się wiele zarzucić. Oczywiście wszystko zależy również od preferencji czytelnika, jednak w większości przypadków po książki z danego gatunku sięgają raczej jego miłośnicy. Debiut literacki Bishop zdobył popularność, co zachęciło autorkę do stworzenia kolejnego świata. Tak powstała Efemera. Według podań i legend – Efemera została kiedyś zaatakowana przez groźną siłę zwaną Zjadaczem Świata. W celu uchronienia się przed zagładą krajobrazczynie podzieliły krainę na mniejsze światy, które zostały ze sobą połączone magicznymi mostami. Od tego momentu w Efemerze panował błogi spokój, dopóki nie pojawiła się Belladonna – krajobrazczyni o niezwykłych mocach. Zarówno Czarownicy, jak i inne krajobrazczynie boją się sił dziewczyny. Jednak to nie Glorianna powinna budzić ich strach, bowiem istota z podań zostaje uwolniona i znowu zagraża Efemerze. Czy i tym razem Światło pokona Mrok? Sebastian, pierwsza część trylogii pod tytułem Efemera, to książka, która zabiera czytelnika w niezapomnianą podróż. Jednak nie chodzi tutaj o wędrówkę po cudownym świecie czy towarzyszenie bohaterom w ich bojach,…

Jak Polacy Niemcom Żydów mordować pomagali (Stefan Zgliczyński) – recenzja
Popularno-naukowe / 7 marca 2015

Już w samym tytule zawarta jest teza, jaką autor uparcie stara się udowodnić już od pierwszej strony. Nie ulega wątpliwości, że stosunki polsko-żydowskie są bardzo skomplikowane, niejednoznaczne i nadal kontrowersyjne, jednakże karygodnym błędem jest ich ocena wyłącznie na podstawie pobieżnej lektury historycznych opracowań, jaką na potrzeby publikacji podjął lewicowy dziennikarz i redaktor polskiego wydania Le Monde diplomatique. We wstępie Stefan Zgliczyński zaznacza: Nie jestem zawodowym historykiem i nie jest moją ambicją napisanie dzieła źródłowego dotyczącego tego okresu historii Polski […]. Rodzi się pytanie, dlaczego podjął się tego typu pracy? Jak Polacy Niemcom Żydów mordować pomagali jest niczym więcej, jak tylko kompilacją wybranych i pozbawionych szerszego kontekstu cytatów prac cenionych i znanych polskich badaczy Zagłady połączoną z osobistą refleksją autora  po skończonej lekturze. Podkreślam – nie zaprzeczam prawdzie historycznej, antysemickie zachowania Polaków miały miejsce, ale tworzenie naukowej publikacji nie polega wyłącznie na bazowaniu na cudzych badaniach, lecz podjęciu własnych i ewentualnej polemice z poprzednikami. W tym konkretnym przypadku nie ma mowy o jakimkolwiek warsztacie  profesjonalnego historyka. Z treści książki wynika, że prawie wszyscy Polacy wydawali i mordowali Żydów. Na dowód tego zostają przytaczane cytaty z licznych źródeł historycznych, powołując się na Dmowskiego (który ponoć już w 1901 roku marzył o masowym…