Portafortunas

Jeśli kiedykolwiek zastanawialiście się, dlaczego starsze osoby unikają wizyt w szpitalach, to po lekturze Rzeźników i lekarzy Lindsey Fitzharris przestaniecie się temu dziwić. Wiekowi ludzie mogą mieć w pamięci relacje osób żyjących w XIX wieku, dla których wizyta w szpitalu była niemal wyrokiem śmierci. Wszechobecny brud, brak jakichkolwiek standardów medycznych, nieodkażane narzędzia pokryte zakrzepłą krwią i dotykanie tymi samymi rękawiczkami zarówno ciała zmarłego i rodzącej kobiety było na porządku dziennym. Nic dziwnego, że lekarzy częściej określano mianem rzeźników, bo ich ulubioną metodą kuracji była amputacja. O człowieku, który dokonał swoistej rewolucji w świecie chirurgów, Josephie Jacksonie Listerze, który nieomal nie został pastorem w szkockiej społeczności kwakrów, opowiada książka doktor historii nauki i medycyny, Lindsey Fitzharris. Rzeźnicy i lekarze. Makabryczny świat medycyny i rewolucja Josepha Listera wprowadza czytelnika w świat XIX-wiecznej medycyny, a konkretnie chirurgii. Autorka w biografię lekarza wplata także opowieść o innych wybitnych naukowcach i osobach, które pośrednio przyczyniły się do rewolucyjnego odkrycia sposobu odkażania szpitalnych ran. Na kartach powieści przewija się postać Williama Sharpey’a, nauczyciela Josepha w University Collage Hospital, Jamesa Syme’a, mentora i zarazem teścia, Ludwika Pasteura, prekursora chemii i mikrobiologii, a także ojca, Listera seniora. To także opowieść o tym, jak trudno przełamać mentalne bariery wśród…

Holokaust (gr. ὁλόκαυστος holokaustos – „całopalenie, ofiara całopalna”), Shoah – ludobójstwo około 6 milionów europejskich Żydów, dokonane w czasie II wojny światowej przez III Rzeszę i wspierane w różnym stopniu przez uzależnione od niej państwa sojusznicze – tak zaczyna się, o dziwo, stosunkowo krótki artykuł na Wikipedii poświęcony jednemu z najbardziej obrzydliwych i zatrważających działań Niemców w latach 1939-1945. Temat Zagłady wielokrotnie podnoszono na łamach naukowych publikacji, rozważań filozoficznych, świadectw ocalałych oraz w szeroko pojętej publicystyczne społecznej. W wielu krajach i w różnych językach wydano bardzo dużo książek poświęconych Holokaustowi. Jak jest jednak możliwe, że niecałe sto lat po wojnie zaczyna się kwestionować winę sprawców, przerzucać odpowiedzialność z jednego narodu na inny, a nawet podważać w ogóle tą cała makabrę i śmierć milionów ludzi? Laurence Rees, autor takich publikacji jak Naziści. Ostrzeżenie historii, Auschwitz i Naziści i „ostateczne rozwiązanie”, ponownie powraca do tematyki Szoa i systematyzuje najważniejsze informacje o tej regularnie zaplanowanym w każdym calu ludobójstwie. Z nieco ponad pięciuset stron książki prawie dwieście poświęcone jest kwestiom polityczno-społecznym w Niemczech, począwszy od narodzin nazizmu w 1919 roku poprzez dojście Hitlera do władzy, skończywszy na radykalizacji poglądów Fuhrera. Na łamach Holokaustu pojawia się wiele cytatów, zarówno Hitlera, jak i osób z…

Wszystkie małe dziewczynki pragną być księżniczkami w pięknych sukniach pośród kwiatowych ogrodów, całe dnie spędzając w towarzystwie przyjaciółek. Kiedy już trochę urosną i stają się pięknymi pannami to marzą o księciu, który rzuci im pod nogi cały świat. Niestety, tylko w bajkach zdarzają się takie historie – życie pisze inne scenariusze dla księżniczek, które chcą zostać królowymi. I właśnie o takich kobietach o królewskich rodowodach opowiada w swojej książce Sarah Gristwood – Gra królowych. Rzecz dzieje się w XVI-wiecznej Europie, w której trony i panowanie przejęły kobiety.  Pragnienie władzy, zakulisowe działania, skandale i spiski sprawiły, że przez przeszło sto lat to płeć piękna decydowała o dalszych losach kontynentu. Jako jedna z pierwszych władczyń zapisała się na kartach historii Izabela Kastylijska. Po śmierci przyrodniego brata Henryka 13 grudnia 1472 roku w żałobnej bieli wkroczyła do kościoła w Segowii, gdzie została obwołana królową Kastylii i ustanowiła tym samym precedens kobiecych rządów. Zanim została matką Katarzyny Aragońskiej w babką Marii Tudor, wprawiła w osłupienie cały ówczesny świat. Zakuta w stal niczym rycerz brała udział w bitwach. Jako pierwsza w historii stworzyła ruchomy polowy szpital składający się z sześciu ogromnych namiotów. Wymykała się wszelkim wyobrażeniom roli kobiety, czym ciągle szokowała swego męża, Ferdynanda Aragońskiego….

Katharina von der Gathen to edukatorka w dziedzinie seksuologii, która postanowiła pomóc rodzicom w walce z trudnymi zapytaniami dorastających pociech. Intymne życie zwierząt ma za zadanie odpowiedzieć na pytania dzieci dotyczące rozmnażania w świecie zwierząt, rywalizacji o partnerki, sposoby rozwijania małych zwierzątek i ich przyjścia na świat, a także pytań dotyczących samej kopulacji. Książka podzielona jest na kilka głównych działów: dotyczą różnych sztuk uwodzenia (wzrokowego, za pomocą tańca, wydzielania zapachów, wydawania różnorodnych dźwięków, a nawet i walk między samcami), sposobów kopulacji (rzadko, często, grupowo, wyczynowo, podstępnie, z bólem), przebiegu ciąży (lub rozwoju jaj), porodu, opiekowaniu się potomstwem oraz życiem rodzinnym („wychowywanie” patchworkowe, samotne, grupowe itp.). Pierwsze zderzenie się z książką może być nieco szokujące, bowiem na kartach Intymnego życia zwierząt pojawiają się sposoby kopulacji, obrazki narządów rozrodczych oraz sposobów porodu. Przystępując do lektury dziecko powinno mieć pewnego rodzaju wiedzę na temat otaczającego go świata, zwłaszcza w kwestii nazewnictwa intymnych części ciała oraz rozumieć, na czym polega stosunek płciowy, zapłodnienie i rozród. Czytając Intymne życie zwierząt Kathariny von der Gathen należy przygotować się na pytania dotyczące kwestii ludzkiej seksualności – nie oszukujmy się, nie sposób ich w żaden sposób uniknąć, kupując omawianą pozycję. Opisy rozmnażania zwierząt nie są w żaden sposób…

Dwójka logopedów przygotowała kolejną publikację skierowaną zarówno dla dzieci, jak i dla dorosłych. Zabawy językowe, które ćwiczą mowę to alfabetyczny zbiór zadań dla dziecka, które mają dwa główne cele: pp pierwsze ćwiczą ruchy języka oraz umiejętność odpowiedniej artykulacji słów, a po drugie promują spędzenie wspólnego czasu rodzica z dzieckiem. To kontynuacja Stu wierszyków atrakcyjnych do ćwiczeń dydaktycznych, jednak znacznie bardziej angażująca samych rodziców.

Można mieć awersję do pani od polskiego, można ze zgrozą wspominać maturę z języka polskiego, można irytować się na liczne memy w sieci nawołujące do dbania o piękno rodzimego języka, jednak nie sposób żywić niechęci do jednego z najpopularniejszych językoznawców w naszym kraju, profesora Jerzego Bralczyka. To obok profesora Miodka jeden z najsławniejszych uczonych polonistów, ceniony nie tylko ze względu na dorobek naukowy, ale przede wszystkim za jemu charakterystyczny dystans do wszelkich językowych nowinek (http://www.bralczyk.pl/), cierpliwość dla tysięcy czytelników codziennie zadających pytania natury językowej oraz za prosty i przystępny sposób tłumaczenia wielkich rzeczy. 1000 słów prof. Jerzego Bralczyka to zbiór tekstów uprzednio opublikowanych na łamach czasopism (m.in. „Temidium” oraz „Kontynenty”) i książek („Świat przez słowa”, „Słownik 1000 tysięcy potrzebnych słów”) oraz na stronie internetowej www.sjp.pwn.pl. Książka zawiera dokładnie 1001 różnorodnych omówień wybranych przez autora leksemów. Wszystkie zostały zgrupowane w kilku pozornie nieprzystających do siebie kategoriach, jak chociażby do słów podrzutków (znalazła się tu Barbie, Brunch, Blog, ale także i Diler, Kebab, Pracoholik i Telenowela), słów niepokojących (bo cóż wywołuje obawy w przypadku Demagoga, Maminsynka czy Populisty?) lub chociażby słów stwarzających świat (Dowcip, Integracja, Pokusa, Sen, Śmiech i Wróżba znalazły się w jednym zestawieniu). Słowa zostały posegregowane wedle tego, do czego…

Wydawać się może, że o twórczości autora trylogii Władca Pierścieni napisano już wszystko: zinterpretowano niemal każdą scenę, stworzono setki książek na temat Śródziemia, zorganizowano szereg spotkań i konferencji poświęconych Tolkienowi. Czy warto sięgać po kolejną pozycję, kiedy rynek został wręcz przesycony tego typu literaturą? Lynette Porter to członek Tolkien Society i US Popular Culture Association. Dlaczego o tym wspominam? Otóż to bardzo ważna kwestia, bowiem najnowsza książka autorki jest efektem ponad dziesięciu lat badań naukowych nad fenomenem tolkienowskich postaci. Hobbici, bohaterowie J.R.R. Tolkiena stanowią ciekawą pozycję popularnonaukową, z którą powinny zapoznać się osoby tworzące prace dyplomowe oraz profesjonalnie zajmujące się tematyką Śródziemia. Pierwsze wrażenie przychodzące na myśl po zapoznaniu się z blurbem, jest bardzo powierzchowne: Porter podjęła się dość prostego zadania, wszak nie tak trudno opisać i scharakteryzować tolkienowską rasę niziołków. I tu czytelnik przełamuje pierwszy stereotyp, jaki zrodził się w umyśle już przed rozpoczęciem lektury. W tym przypadku wydanie omawianej pozycji jest bardzo mylne wobec przedstawianej treści. Otóż książka odkrywa hobbitów, ale w kontekście masowej kultury. Uważna analiza autorki dowodzi, że są oni obecni niemal w każdym aspekcie życia: od paneli na „Comic-Conie San Diego”, poprzez musicale, audycje radiowe, aż po wypowiedzi wpływowych polityków. Warto podkreślić, iż badaczka nie…

Brian Haughton to znany biliofilom autor takich pozycji jak Ukryta historia, Tajemnicze miejsca i Tajemnicze historie. Skarby z przeszłości stanowią kolejną pozycję w jego dorobku przeznaczoną dla osób rozpoczynających swoją przygodę z historią, a konkretniej jej młodszą siostrą – archeologią. Czytelnik w siedemnastu rozdziałach podąża szlakiem najsłynniejszych skarbów: od grobowca Tutanchamona poprzez skarby z hiszpańskiej floty XVII wieku aż po bogactwa brytyjskich ziem Hoxne i Mildenhall. Nie ulega wątpliwości, iż rozwój współczesnej technologii zwiększył popyt i podaż na zaginione artefakty. Okresy wojen i zawirowań politycznych przez wieku ułatwiały nielegalny handel kosztownościami, a obecnie dzięki potędze internetu i, jak się okazuje, pozornej anonimowości, umożliwiono łatwiejszy dostęp do dawnych skarbów. Haughton podaje, iż popyt na nie sięga ponad bilion dolarów rocznie. Lektura książki dowodzi, iż częstokroć pogoń na złodziejami dzieł sztuki i poszukiwanie powiązań między poszczególnymi osobami jest na tyle skomplikowana i intrygująca, iż może stanowić podstawę bardzo dobrego filmu sensacyjnego. Skarby z przeszłości koncentrują się niejako na dwóch rodzajach kosztowności: tych znanych, owianych legendą takich jak grobowiec Tutanchamona, Bursztynowa komnata, Złoto Troi (majątek króla Priama), a także na tych mniej popularnych jak artefakty Karuna, skarb z Bengazi, Kwedlinburga czy Afganistanu (i tragicznie splądrowanego muzeum na początku XXI wieku). Tym, co wyróżnia…

Aby nie było żadnych wątpliwości: Kobiety z Ravensbruck to nie historyczne studium przypadku żeńskiego obozu pracy, lecz głos w sprawie dramatycznej sytuacji kobiet w trakcie II wojny światowej. Zatrważający jest fakt, iż szeroko pojęta opinia publiczna świata Zachodu nie kojarzy w ogóle obozu w Ravensbruck, jedynie niemiecki obóz w Dachau jest im dobrze znany, zaś pomniejsze (jak chociażby Bergen-Bergen, Stutthof czy Mauthausen-Gusen, nie wspominając omawianego obozu w Ravensbrucku) wywołują konsternację i rodzą szereg pytań u rozmówców, o czym przekonała się autorka Kobiet z Ravensbruck. Największe zaskoczenie wywołuje jednak fakt, iż zmarłe tam więźniarki nie były Żydówkami. Bo Ravensbruck był jedynym obozem koncentracyjnym przeznaczonym dla Niemek. Głównym bodźcem do napisania tej pracy historycznej były ogromne braki w materiale naukowym. O ile historycy głównego nurtu skupiali się na opisie obozowego życia z męskiego punktu widzenia, tak przez lata pomijano dzieje kobiet przebywających w obozach. Dopiero od początku lat 90-tych coś zaczęło się zmieniać w tej materii, naukowcy (głównie kobiety-feministki) rozpoczęły badania i zgromadzenie materiałów źródłowych. Powstało kilka opracowań dotyczących samego Ravensbruck, jednak jak podkreśla Sarah Helm, przedstawiały wybiórczo poszczególne zagadnienia tematyczne. W trakcie lektury jednej z książek autorka natrafiła za wzmiankę dotyczącą Księgi Pamięci, co stało się bezpośrednią przyczyną rozpoczęcia własnych badań…

Dzieciaki chemii nie lubią ani fizyki. W ogóle zajęcia przyrodnicze są w szkole traktowane, mówiąc kolokwialnie, po macoszemu. Dlaczego? Winę na równo ponosi i system edukacji (nieprzewidujący dostatecznej ilości czasu na przeprowadzanie naocznych doświadczeń), jak i nauczyciele (nie chcą się wyłamać poza schemat standardowych scenariuszy lekcyjnych). W efekcie uczniowie o eksperymentach dowiadują się wyłącznie z podręcznikowego tekstu i nie są w stanie spamiętać kolejnych etapów doświadczenia ani jego rezultatu. A przecież najlepiej uczyć się poprzez zabawę i właśnie tego dowodzi książka Fascynujące eksperymenty naukowe Thomasa Cavana – autor udowadnia, iż przeprowadzanie domowych prób sprawia, iż poznajemy i przede wszystkim rozumiemy otaczający nas świat i zasady jego działania. W książce opisano eksperymenty z kilkunastu działów nauki: chemii, fizyki, architektury, biologii, astronomii i akustyki. I chociaż pozycja jest w teorii przeznaczona dla dzieciaków powyżej ósmego roku życia, to do lektury i późniejszych eksperymentów przeprowadzanych pod okiem rodzica mogą zasiąść zarówno młodsze, jak i nieco starsze dzieciaki. Jak zrobić plastikowe mleko? Czy można w piekarniku upiec lody? W jaki sposób zbudować własny alarm? Dlaczego na płycie CD można zobaczyć tęczę? To tylko jedne z nielicznych pytań, na które odpowiedzi wymaga przeprowadzenie małego naukowego testu. Każdy eksperyment dzieli się na cztery praktyczne działy: szczegółowy…