7 czerwca 2023

Odkrywanie Skandynawii i Finlandii jest jak zanurzenie się w książkę – niekończący się krajobraz pełen historii, kultury i niezapomnianych doświadczeń. Mój  wybór TOP 10 książek o Skandynawii i Finlandii z pewnością zaspokoi twoją ciekawość. Każda z nich to okno na północną Europę, obrazujące bogactwo i różnorodność tego fascynującego regionu.

W zestawieniu znajdziesz książki o Norwegii, które przybliżają społeczeństwo jednego z najszczęśliwszych krajów świata oraz ich unikalne obyczaje. Sprawdź, jakie sekrety kryją fiordy, góry i miasta Norwegii, które wywołują zachwyt u każdego turysty.

Książki o Finlandii zaintrygują cię swoim spojrzeniem na ten kraj tysiąca jezior. Przekonaj się, jak mieszkańcy Finlandii radzą sobie z długimi, ciemnymi zimami i dowiedz się więcej o ich ciekawych tradycjach i mitach.

Nie zapomniałam też o książkach o Danii – kraju, który zasłynął z konceptu „hygge” i zadowolenia z prostych rzeczy. Odkryj sekrety duńskiego podejścia do życia i sprawdź, dlaczego Dania jest uważana za jeden z najszczęśliwszych krajów na świecie.

Wreszcie, książki o Skandynawii jako całości pomogą Ci zrozumieć unikalny charakter tego regionu – od jego historii i kultury, do współczesnego społeczeństwa i stylu życia. Czy jesteś gotowy na literacką podróż na Północ?

Nie podaję tu kryminałów czy też powieści obyczajowych – na to przyjdzie kiedyś czas – skupiając się na utworach pozwalających na odsłonięcie rąbka tajemnicy tych bliskich, a jakże mentalnie i kulturowo odległych od nas krajów! Kolejność alfabetyczna

Białe. Zimna wyspa Spitsbergen – Ilona Wiśniewska

Spitsbergen to największa wyspa norweskiego archipelagu Svalbard w Arktyce i najbardziej na północ wysunięte siedlisko ludzkie na świecie. Mieszkają tu obywatele prawie pięćdziesięciu krajów, którzy przyjechali żyć i pracować w ciągłym zimnie, śniegu, ciemnościach nocy polarnej albo wiecznym słońcu dnia polarnego. Jedną z takich osób jest Polka – Ilona Wiśniewska, która z pasją odkrywcy i znajomością realiów pełnokrwistego mieszkańca opowiada historię niezwykłych miejsc Spitsbergenu. Opisuje opuszczone osady, kopalnie węgla, hotele, ale też międzynarodowy bank nasion czy Polską Stację Polarną w Hornsundzie.

Dania. Tu mieszka spokój – Sylwia Izabela Schab

W rankingach poziomu szczęścia Dania od lat nie schodzi z podium, tutaj powstało pierwsze ministerstwo środowiska, a pierwszą ministrą w Europie została Dunka. Znana z designu i architektury, niewymuszonego stylu życia, fascynującej Kopenhagi czy rowerowych autostrad, Dania kojarzona jest jako skandynawski raj. I słusznie! Ważne są tu relacje z innymi ludźmi, liczy się jakość życia, a ideałem jest wielokulturowe społeczeństwo dobrobytu. Jednak ojczyzna Andersena ma też ciemniejsze karty w swojej historii.

To pierwsza tak wieloaspektowa książka, której autorka, od 30 lat związana z Danią, zabiera nas w podróż po meandrach kraju. Opisuje mieszkańców, zaprasza do duńskiej kuchni i w dzikie niedostępne miejsca oraz zachęca, aby samemu przekonać się, jak wygląda ten mały, ale wyjątkowy kraj po drugiej stronie Bałtyku.

Dzieci Norwegii. O państwie (nad)opiekuńczym – Maciej Czarnecki

Choć pięciomilionowa Norwegia przyciąga Polaków wysokimi zarobkami i poziomem życia, na idealnym obrazie tego kraju jest rysa. Barnevernet – instytucja siejąca postrach, przed którą imigranci z Europy Wschodniej ostrzegają się na forach internetowych: zabiera dzieci, rozdziela rodziny, posądza rodziców o niestabilność psychiczną, podburza małoletnich do zeznawania przeciwko bliskim.

Czy jednak na pewno wszystko jest czarno-białe? Jaki związek z Barnevernet miał Anders Breivik? I dlaczego detektyw Rutkowski w norweskiej prasie nazywany jest Rambo? Maciej Czarnecki przedstawia obie strony medalu, zamiast czerni i bieli ukazując całą gamę szarości i oddając głos norweskim pracownikom społecznym, rodzicom zastępczym, ekspertom. Przede wszystkim jednak słucha uważnie i dokumentuje dzieje rodziców i odebranych dzieci. Jego książka to wstrząsający reportaż o tym, jak cienka potrafi być granica między rajem a piekłem.

I cóż, że o Szwecji – Natalia Kołaczek

Czy to prawda, że król Karol XVI Gustaw w trosce o środowisko naturalne zakaże swoim krajanom używania wanien? Jak w praktyce wygląda słynne szwedzkie równouprawnienie? Autorka odpowiada na te pytania, oprowadzając czytelnika po galerii utopijnych portretów jednego z najszczęśliwszych narodów Europy, w otoczeniu stereotypowych łatek i etykiet przypisywanych Szwedom, jak również pośród krytycznych przedstawień w krzywym zwierciadle. Wszystko po to, żeby lepiej poznać Szwecję i jej mieszkańców. Czy dzieli nas coś więcej niż Bałtyk?

Kocie chrzciny. Lato i zima w Finlandii – Małgorzata Sidz

Kissanristiäiset, kocie chrzciny, to pretekst do świętowania, muzyki, śpiewu. Finowie umieją imprezować i nie stronią od alkoholu, tak w towarzystwie, jak w samotności (to słynne fińskie „gaciopicie” w domu, na kanapie, w bieliźnie lub wyciągniętych dresach). Ale Małgorzata Sidz zaprasza nas nie tylko do zabawy – uchyla przed nami drzwi do fińskich domów, przedstawia fińskie rodziny, opowiada o fińskiej mentalności, o pracowitości i wyrozumiałości, alkoholizmie i samotności. Zabiera nas do domków letniskowych i do domów spokojnej starości. Pisze o historii, skomplikowanych relacjach z sąsiadami i o mniejszościach, ale też o Muminkach, Tove Jansson i saunach. Jej Finlandia to kraj wymykający się stereotypom, pełen sprzeczności i podziałów, wspaniały i trudny zarazem. Kraj lata i zimy.

Najlepszy kraj na świecie – Nina Witoszek

Norwegia – kraj Ibsena, egalitarnego prawa Jante, surowej przyrody i zamożnych obywateli. Społeczeństwo harmonii, otwartości na reformy i troski o wspólne dobro, dbające o równouprawnienie, tolerancję i sprawiedliwość. Czy jednak na pewno Norwegia jest realizacją wolnościowej utopii?

Najlepszy kraj na świecie to analiza głębokiej sprzeczności tkwiącej w historii norweskiej kultury od XIX wieku po dziś – wtedy ujawniającej się w pojedynku między tak zwanymi patriotami a partią inteligencką, obecnie w tarciach wewnątrz norweskiego reżimu dobroci. To również pamflet, który rzuca światło na norweski talent godzenia sprzeczności: między radykalizmem a konserwatyzmem, religijnością a sekularyzmem, indywidualizmem a komunitaryzmem, utopijnymi ideami i zdrowym rozsądkiem.

Nie jestem twoim Polakiem. Reportaż z Norwegii  – Ewa Sapieżyńska

Ten reportaż to opowieść o Polakach, największej mniejszości narodowej w Norwegii, która rzadko jednak dochodzi do słowa w debacie publicznej w tym kraju. Własna historia autorki i rozmowy z wieloma innymi osobami, które przez ostatnie lata przeprowadziły się z Polski do Norwegii – artystami, budowlańcami, naukowcami, himalaistami. To rzecz o migracji, o Polsce i o Norwegii, o uprzedzeniach i rasizmie, ale również o solidarności i empatii, o prawach pracowniczych i o spotkaniach między ludźmi, które pozwalają nam zobaczyć się nawzajem bez etykietek.

Skandynawski raj. O ludziach prawie idealnych – Michael Booth

Michael Booth z brytyjską ironią opisuje codzienne życie mieszkańców Danii, Norwegii, Finlandii, Szwecji, Islandii, które wydaje się rajem na ziemi. Opowiada o życiu na dostatniej północy, zasypując czytelnika ciekawostkami. „Skandynawski raj” to książka, która ułatwia zrozumienie odrębności tego regionu, jego specyfiki na tle Europy oraz wzajemnych stosunków między krajami północy. Michael Booth przedstawia mity na temat krajów skandynawskich oraz wskazuje, które z nich znajdują uzasadnienie w rzeczywistości. Katalog mitów jest bogaty, od wiary Islandczyków w elfy po totalitaryzm państwa szwedzkiego, ale autor najwięcej uwagi poświęca skandynawskiemu modelowi państwa socjalnego.

Szwedzi. Ciepło na Północy – Katarzyna Molęda

Katarzyna Molęda, dziennikarka i skandynawistka, Konsul RP w Sztokholmie w latach 2007-2011, rysuje ciekawy portret szwedzkiego społeczeństwa. Zagląda do szwedzkich domów, sklepów, nocnych klubów i całkiem wygodnych więzień. Stojąc w kolejkach z numerkiem w ręku, rozmawia ze szczęśliwymi staruszkami i użala się na dziećmi biegającymi bez szalików. Przysłuchuje się szwedzkim rozmowom – bez przerywania i podnoszenia głosu, odwiedza orientalne targowiska i ekskluzywne butiki. Przygląda się szwedzkiej równości i szwedzkim bogaczom, uwielbieniu dla natury i prostego życia oraz snobizmom wyszukanej kuchni. Ciekawe obserwacje i spostrzeżenia autorki pozwalają czytelnikowi zrozumieć, dlaczego Szwedzi wcale nie są depresyjnymi ponurakami i uwielbiają świętować, śpiewać oraz biegać.

Życie po duńsku. Rok w najszczęśliwszym kraju na świecie – Helen Russel

W każdym rozdziale autorka przygląda się innemu elementowi kultury Danii lub jej społeczeństwa. Z poczuciem humoru opowiada o duńskim dizajnie, podejściu do pracy i sposobach spędzania wolnego czasu. Obserwuje też tradycje związane z jedzeniem, religią, wychowywaniem dzieci czy opieką zdrowotną. „Życie po duńsku” pokazuje, co w najmniejszym z państw skandynawskich się sprawdza, czego nie warto naśladować i co zrobić, żeby wprowadzić elementy duńskiego życia do naszej codzienności.

Przeprowadzka do wiejskiej Jutlandii uświadomiła Russell, że Dania ma do zaoferowania o wiele więcej niż długie zimy, wędzone śledzie, klocki Lego i słodkie bułki. Próbując zrozumieć  poczucie szczęścia u Duńczyków, dziennikarka sama poczuła się szczęśliwa. Na końcu książki przekazuje 10 porad dotyczących tego, jak żyć do duńsku, przez co dzieli się tym szczęściem z Czytelnikami.