Literatura hiszpańska umyka wszelkich schematom. Po pierwsze – to książki napisane w języku kastylijskim i nie obejmuje utworów pierwotnie stworzonych w języku katalońskim, baskijskim, galisyjskim oraz wyklucza książki hispanoamerykańskie. Z tego tez powodu nie znajdziecie w rankingu powieści Marqueza, Borgesa, Cortazara czy Llosy. Poniższy ranking uwzględnia pozycje stworzone przez pisarzy zamieszkujących Półwysep Iberyjski.
Z pewnością można stwierdzić, iż kultura i język hiszpański budzą w Polsce żywe zainteresowanie, o czym świadczy promowanie hiszpańskich powieści takich twórców jak I. Falconesa, C.R. Zafona, E. Mendozy i A. Péreza‐Reverte. Znani hiszpańscy pisarze, którzy zdobyli międzynarodową renomę, doceniani są przede wszystkich za lekkość pióra, umiejętność stworzenia bajecznych, wciagajacych opowieści, które balansują na granicy realizmu i oniryczności.
W XX. wieku ważny wpływ na twórczość Hiszpanów wywarła estetyka literacka tremendyzmu (nawiązuje do makabry i skupia się na stwarzanie atmosfery ukrytej grozy, ponurej nieuchronności losu, poczucia katastrofizmu) i realizmu społecznego.
Literatura hiszpańska – klasyka należy do takich twórców jak barokowego dramaturga Pedro Calderóna de la Barca, twórcy rewelacyjnego dramatu Życie jest snem, a także renesansowego Miguela de Cervantesa, twórcy znanego Przemyślnego szlachcica Don Kichote z Manczy. Nie zapominajmy o arcydziełach literatury hiszpańskiej – zainteresowanych tematem odsyłam do publikacji Arcydzieła literatury hiszpańskiej. Dziesięć wykładów pod red. Magdy Potok.
Oto moje najlepsze powieści literatury hiszpańskiej. Kolejność alfabetyczna.
Bramy Templariuszy (Javier Sierra)
Ośrodek naukowy w Tuluzie wykonuje zdjęcia satelitarne fragmentu obszaru Francji. Na fotografiach pojawiają się białe plamy. Michael Temoin, szef ośrodka, postanawia wyjaśnić tę zagadkę. Odkrywa, że zbiegają się one z miejscami, w których są zlokalizowane znane katedry gotyckie. Dalszych odpowiedzi należy szukać w historii. Okazuje się, że katedry zbudowano w punktach, którym przypisywana jest moc komunikowania Ziemi z Niebem. Znajdują się tam „bramy”, przez które śmiertelnicy mogą wstępować do Nieba i poznawać boskie tajemnice. Tajna organizacja, która powstała jeszcze w średniowieczu, broni do nich dostępu.
Dylogia Katedra w Barcelonie (Ildefonso Falcones)
Katedra w Barcelonie, Dziedzice Ziemi
I połowa XIV wieku. Stolica Księstwa Katalonii, Barcelona, panuje na szlakach handlowych i rozrasta się ku morzu. Mieszkańcy skromnej, ubogiej dzielnicy Ribera, postanawiają własnymi rękami wybudować wspaniałą katedrę maryjną – kościół Santa Maria de la Mar. Historia budowy splata się z losami Arnaua Estanyola, syna uciekającego przed okrutnym panem pańszczyźnianego chłopa. Z przymierającego głodem zbiega Arnau przemieni się w zamożnego patrycjusza, człowieka prawego i szanowanego. Tragarza portowego, żołnierza, bankiera, a później konsula morskiego. Żadne pieniądze, honory i zaszczyty nie uchronią go jednak przed niebezpiecznym spiskiem i długimi rękami inkwizycji.
Mazurek dla dwóch nieboszczyków (Camilo José Cela)
Bardzo specyficzna proza, stylistycznie będąca czymś w rodzaju niekończącej się plotki, jakie dobrze są znane mieszkańcom każdej prowincji, nie wszędzie jednakowoż okoliczności plotki powstają w realiach wojny domowej, jak to ma miejsce w powieści. Czytelnik znajdzie tu plejadę barwnie opisanych postaci z czasów hiszpańskiej wojny domowej. A wszystko okraszone czarnym humorem, elementami makabry, połączonymi z przekornym komizmem i groteską.
Seria Cmentarz Zapomnianych Książek (Carlos Ruiz Zafón)
Cień wiatru, Więzień nieba, Gra anioła, Labirynt duchów
W letni świt 1945 roku dziesięcioletni Daniel Sempere zostaje zaprowadzony przez ojca, księgarza i antykwariusza, do niezwykłego miejsca w sercu starej Barcelony, które wtajemniczonym znane jest jako Cmentarz Zapomnianych Książek. Zgodnie ze zwyczajem Daniel ma wybrać, kierując się właściwie jedynie intuicją, książkę swego życia. Spośród setek tysięcy tomów wybiera nieznaną sobie powieść „Cień wiatru” niejakiego Juliana Caraxa. Zauroczony powieścią i zafascynowany jej autorem Daniel usiłuje odnaleźć inne jego książki i odkryć tajemnicę pisarza, nie podejrzewając nawet, iż zaczyna się największa i najbardziej niebezpieczna przygoda jego życia.
Seria W czterech częściach (Eduardo Mendoza)
Sekret hiszpańskiej pensjonarki, Oliwkowy labirynt, Przygoda fryzjera damskiego, Awantura o pieniądze albo życie
Serca polskich czytelników podbił „trylogią w czterech częściach” o przygodach damskiego fryzjera, który staje się obiektem zainteresowania hiszpańskich służb specjalnych.Główny bohater i zarazem narrator powieści, odznaczający się niepospolitym intelektem lump i – wedle jego własnej definicji – element przestępczy, postanawia zerwać z dotychczasowym życiem i zacząć uczciwie zarabiać na chleb. Wyrusza do Barcelony, gdzie podejmuje pracę w obskurnym zakładzie fryzjerskim.
Trylogia Białego Miasta (Eva Garcia Saenz De Urtuti)
Cisza Białego Miasta, Rytuał wody, Władcy czasu
Seria pełna mrocznych rodzinnych tajemnic, baskijskiej kultury i tradycji rozgrywająca się w hiszpańskiej Vitorii. Autorka dotyka nie tylko spraw kryminalnych, ale także i moralnych, pięknie i ciekawie opowiadając o ludziach żyjących tak daleko od nas.
Trylogia Poszukiwacze (Luis Montero Manglano)
Stół króla Salomona, Łańcuch proroka, Miasto świętych mężów
Pełna inteligentnego humoru i zagadek powieść osnuta tajemnicą, w której śmierć i niebezpieczeństwo czają się na uliczkach współczesnych miast i w podziemiach średniowiecznych zamków. Głównym bohaterem jest Tirso Alfaro, doktorant na wydziale historii sztuki, który po powrocie do Madrytu dostaje nietypową ofertę pracy i bierze udział w osobliwym procesie rekrutacji, nawet nie podejrzewając, że na próbę wystawia go tajna organizacja – Narodowy Korpus Poszukiwaczy, którego celem jest odzyskanie cennych dzieł sztuki należących do dziedzictwa Hiszpanii.
Trylogia Twoja twarz jutro (Javier Marías)
Gorączka i włócznia, Taniec i sen, Trucizna, sen i pożegnanie
Niezwykła historia naukowca, który przystaje do tajemniczej organizacji zajmującej się przewidywaniem ludzkich losów. Hiszpan, który kiedyś był wykładowcą na Uniwersytecie w Oksfordzie, wraca po rozstaniu z żoną do Anglii. Tu zostaje współpracownikiem tajemniczej grupy o niesprecyzowanych zadaniach, której codzienna działalność polega na analizowaniu charakterów i osobowości konkretnych ludzi, by przewidzieć ich zachowania w przyszłości, czyli ich twarz jutro.
Uzurpatorzy (Francisco Ayala)
Opowiadania w tomie „Uzurpatorzy” osnute są na tle epizodów z historii Hiszpanii w czasach jej świetności i tworzą tematyczną całość. Autorstwa twórczość cechuje się pesymizmem. Ukazany przez pisarza świat rozpętanych instynktów, popychających człowieka do zniszczenia i śmierci, świat monstrualny i groteskowy, nasuwa często porównanie z płótnami Goyi, przypomina też satyry Francisca de Quevedo.
Wyznaję (Jaume Cabré)
Poznajemy historię chłopca dorastającego samotnie wśród książek, który musi zmierzyć się z rodzinnymi tajemnicami. Za sprawą osiemnastowiecznych skrzypiec zaczyna zagłębiać się w mroki dziejów hiszpańskiej inkwizycji i piekła dwudziestowiecznej Europy.
