Do listy najbardziej kontrowersyjnych książek zaliczyć można o wiele więcej pozycji, niż liczy poniższe zestawienie. I nie chodzi tu tylko o książki zakazane przez Kościół Katolicki. Wiele publikacji nie może ujrzeć światła dziennego, bo porusza niewygodny dla danej władzy temat lub też w brutalny sposób opisuje zmieniającą się rzeczywistość społeczną. Prawda zawsze boli, może dlatego tak wiele osób woli sięgnąć po lekkie tematycznie lektury niż zmierzyć się z poważnymi problemami opisanymi na łamach literatury.
Oto top 10 najbardziej kontrowersyjnych książek. Kolejność losowa.
Malowany ptak – Jerzy Kosiński
Książka przedstawia tułającego się chłopca i jego przejścia z mieszkańcami wsi uwikłanymi w różne formy dewiacji seksualnych i społecznych, takich jak kazirodztwo, zoofilia czy gwałt oraz inne rodzaje skrajnej przemocy rozbudzającej pożądanie. Kilkuletni żydowski chłopiec w pierwszych tygodniach II wojny światowej trafia do zapadłej wioski na Kresach Wschodnich i ściąga na siebie prześladowania prymitywnych i zabobonnych chłopów. Bity i torturowany, tuła się po okolicy i staje się świadkiem niekończących się okrucieństw i zbrodni. W końcu zło, z którym się styka, staje się również jego udziałem.
Szatańskie wersety – Salman Rushdie
„Szatańskie wersety” to jedna z najgłośniejszych i najbardziej kontrowersyjnych powieści XX wieku, przez jednych uważana za bluźnierstwo, przez drugich zaś za arcydzieło literatury współczesnej. Przeplatają się tu liczne historie pomiędzy teraźniejszością a przeszłością, między światem rzeczywistym a światem marzeń sennych, między wschodem i zachodem, między dobrem a złem. Wszystkie one składają się na monumentalny pean na cześć wielokulturowości oraz swobodnego mieszania się idei i ras ludzkich.
120 dni Sodomy czyli szkoła libertynizmu – Francois de Sade
Tytuł dzieła Sade’a Sto dwadzieścia dni Sodomy wyznaczając ramy czasowe akcji powieści – cztery miesiące pobytu kompanii na zamku Silling – ewokuje zarazem biblijny mit Sodomy, miasta zniszczonego ogniem przez Jahwe za niegodziwość jego mieszkańców. Akcja utworu rozgrywa się w odciętym od świata zamku Silling, poza granicami Francji, u schyłku panowania króla Ludwika XIV. Czworo bogatych libertynów w towarzystwie 42 osób przez cztery miesiące oddaje się orgiom seksualnym – dozwolona jest każda sodomia i tylko sodomia (czyli wszystkie praktyki seksualne potępiane przez Kościół katolicki).
Lolita – Vladimir Nabokov
„Lolita” najgłośniejsza powieść Nabokova, jednego z najwybitniejszych pisarzy XX wieku, jest opisem seksualnej obsesji czterdziestoletniego mężczyzny na punkcie dwunastoletniej dziewczynki Dolores. Powieść przetłumaczono na kilkadziesiąt języków, wydawano ją w atmosferze kontrowersji i protestów, a autora pomawiano o pornografię i pedofilię.
Mechaniczna pomarańcza – Anthony Burgess
Książka – legenda. Jest to opowieść o nastoletnim Aleksie, który w dzień jest przykładnym, choć niesfornym synkiem, zakochanym w muzyce Ludwiga van Beethovena, lecz każdej nocy wyrywa się z domu, by stać się członkiem bandy. Zdradzony przez kolegów, trafia do więzienia, gdzie decyduje się zamienić wyrok na udział w eksperymencie resocjalizacyjnym. Ów eksperyment obrzydza mu przemoc tak skutecznie, że od tej pory nie jest w stanie się nawet bronić. Jego przypadek zostaje wykorzystany w rozgrywkach politycznych, a sam Alex „wyleczony jak trza”.
Rzeźnia numer pięć – Kurt Vonnegut
Jest to książka o pisarzu, który nie potrafi wymazać z pamięci wspomnień z czasów wojny, chociaż z racji swego zawodu od lat zajmuje się tworzeniem fikcji; książka silnie autobiograficzna, mieszająca dokument z science fiction, pełna trupów i gwałtu, oskarżeń i egzorcyzmów, panicznego strachu i miłości; wreszcie – mówiąc słowami autora – książka „krótka i popaprana, bo o masakrze nie sposób powiedzieć nic inteligentnego”.
Americo Psycho – Bret Easton Ellis
„American Psycho” opowiada o młodym i ambitnym yuppie, który wieczorami staje się seryjnym mordercą. Sama powieść „American Psycho” to w tej chwili już w zasadzie powieść legenda, powieść ikona. Trudno pominąć ją w jakimkolwiek opracowaniu dotyczącym XX-wiecznej literatury.
Jedenaście tysięcy pałek, czyli miłostki pewnego hospodara – Guillaume Apollinaire
Legendarna powieść Apollinaire’a opowiada o przygodach rumuńskiego arystokraty, który przyjeżdża do Paryża w poszukiwaniu przygód, sławy i seksualnego zaspokojenia. Jedenaście tysięcy pałek… oszałamia humorem i odwagą w opisie orgii. To także pastisz literatury wyklętej, dzięki talentowi Apollinaire’a podniesiony do rangi wybitnej prozy.
Manifest komunistyczny – Karol Marks, Fryderyk Engels
Deklaracja programowa Związku Komunistów (niemieckiej partii komunistycznej), napisana przez Karola Marksa i Fryderyka Engelsa, ogłoszona w lutym 1848 w Londynie. Wyłożone zostały w niej zasady tzw. socjalizmu naukowego. Manifest zaczyna się słowami Widmo krąży po Europie – widmo komunizmu, a kończy Proletariusze wszystkich krajów, łączcie się! Hasło to umieszczane było w pasku tytułowym (winiecie) czasopism – organów partii marksistowskich, np. w „Trybunie Ludu”, „Robotniku”.
Szkice o nierówności ras ludzkich – Arthur de Gobineau
O wszystkim decyduje czystość rasowa – im czystsza rasa i więcej ludzi o pożądanych cechach, tym wartościowsza cywilizacja w danym państwie. Rozwój społeczeństwa zależy od czystości rasy i zdolności wrodzonych. Autor poglądy na temat przyczyn rozwoju i zahamowań różnych narodów wysnuł podczas podróży z racji pełnionej funkcji dyplomaty. Odrzucił czynniki geograficzne jako kształtujące ludzi, a skupił się na zagadnieniu antropologiczno-rasowym.
