Portafortunas

Książka Debory Feldman opisująca jej ucieczkę z ortodoksyjnej wspólnoty żydowskiej Satmar na Brooklynie okazała się prawdziwym hitem.

Chłopcy od Google’a. Larry Page i Sergey Brin o sobie autorstwa George’a Beahma to przykład publikacji, która bardzo rozczarowuje czytelnika. Zamiast przedstawienia spójnych, najważniejszych fragmentów wywiadów twórców Google’a, mamy do czynienia z chaotycznie zamieszczonymi cytatami dwójki komputerowych rewolucjonistów, które w żaden sposób nie odzwierciedlają ich sposobu myślenia czy też działania.

Freddie Mercury. Biografia pióra Laury Jackson wiele obiecuje. Bo chwalona przez fanów na całym świecie, bo ukazuje wielostronny portret wokalisty, bo pojawiają się po raz pierwszy pewne wypowiedzi na temat frontmana grupy Queen, bo… no właśnie. Zbyt wiele obiecuje ta książka, bo w rzeczywistości to raczej dobrze udokumentowana historia grupy Queen a nie samego Freddiego. Swoją narrację Jackson rozpoczyna od dzieciństwa Farrokha Bulsary na Zanzibarze, by następnie dość płynnie przejść do początków Queen. Kolejne rozdziały opisują ciężkie próby wybicia się na szczyty list przebojów oraz trudne relacje miedzy członkami zespołu, managerami i producentami płyt. Zdecydowanie zbyt mało miejsca poświęcono zespołowi, kiedy był już na TOPie wszelkich czołówek muzycznych i był niemal rozpoznawalny na całym świecie. Koniec książki, jak nietrudno się domyśleć, wyznacza kres życia jego frontmana i zarazem jednego z najbardziej kontrowersyjnych wykonawców tamtych czasów, Freddiego. I właśnie samego Mercury’ego zabrakło mi najbardziej w tej całej lekturze. Zbyt mało jest wypowiedzi nie tylko samego wokalisty, ale także osób z jego otoczenia. Nie ma żadnego wytłumaczenia, czy chociażby Mary Austin oraz jego rodzice i siostra odmówili wywiadu, czy też nie zostali w ogóle brani pod uwagę. Generalnie to książka opisująca zakulisową karierę Queen z lekkim wysunięciem na pierwszy plan osoby Freddiego,…

Często lubimy przymykać oko na to, co otacza nas dookoła. Nie chcemy zauważyć, jak wiele dziwnych, często niezrozumiałych rzeczy dzieje się wokół nas, jakże różnorodne i wydaje się dziwne postawy życiowe przyjmują ludzie z najbliższego otoczenia. Jednym z takich przykładów takich grup społecznych są chasydzi: dobrowolnie izolują się od tego, co świeckie, niereligijne, zamykając się w swoim własnym kręgu i żyjąc wyłącznie w ściśle określonym porządku obejmującym zarówno codziennie czynności, jak i cały rytm życia. Deborah Feldman, zwana przez dziadków Dwojrą, wychowała się satmarskiej społeczności żydowskiej Nowego Jorku. Jej otoczenie hołdowano wyłącznie językowi jidysz (angielski to język szatana), hebrajskim pismom religijnym (Tanach, Talmud oraz mądrości rabinów były uznawane za warte lektury, inne książki są zakazane), edukacji chłopców (dziewczęta po ukończeniu liceum czekało zamążpójście oraz wychowywanie dzieci, tylko chłopcy mogą się dalej kształcić w religijnych szkołach) oraz pokorności wobec starszych (dotyczy to zarówno własnej rodziny, jak i rabinów). Autorka wprowadza czytelnika w świat chasydzkiej społeczności przez pryzmat swojej biografii. W zasadzie jest ona bardzo skrócona, bowiem obejmuje zaledwie (albo i aż) dwadzieścia cztery lata życia Feldman pośród nowojorskich ortodoksów.  Opowiada, jak niemal od samego początku narodzin była naznaczona swoistą ekskomuniką: jej ojciec okazał się pijanym szaleńcem, zaś matka po latach zrozumiałą,…

To nie jest łatwa opowieść, bo przepełniona bólem, cierpieniem, rozczarowaniem i brakiem nadziei. Maus. Opowieść ocalałego to w gruncie rzeczy historia dwóch osób – Władysława Spiegelmana ocalałego z Szoa oraz jego syna, który nie tylko musiał się zmagać z trudną relacją na linii ojciec-syn, ale który także nosi w sobie piętno Holokaustu. Ciężko poruszać temat nowatorstwa omawianej pozycji, ponieważ premiera Mausa miała miejsce ponad czterdzieści lat temu i była poddawana recenzjom zarówno ze strony krytyków literackich, jak i ocenie innych ocalałych z Szoa. New York Times określił to jako „pierwsze arcydzieło w historii komiksu”, samego Spiegelmana nagrodzono Pulitzerem, jego dzieło odbiło się szerokim echem w całym literackim świecie. Tak naprawdę ciężko dodać cokolwiek nowego do omawianej pozycji – oto historia dwóch ocalałych z Zagłady Żydów polskiego pochodzenia – jeden z nich fizycznie przeszedł piekło obozu w Auschwitz, zaś jego syn przez długi czas musiał się zmagać z traumą Zagłady, jaką wyniósł z rodzinnego domu i jaka naznaczyła głębokim piętnem całe dorosłe życie, ważąc także na wyjątkowo trudnej relacji między ojcem a synem. Pod żadnym pozorem nie można ocenić postaci Władysława Spiegelmana ani jego historii. Czytelnikowi śledzącego jego los pozostaje tylko wsłuchać się w opowieść i spróbować poczuć to, co czuł…

Dla każdego będzie obcym – dla Żydów to chrześcijanin, zdrajca wiary i tradycji przodków, zaś dla tych drugich do końca pozostanie judaizującym księdzem, który nie potrafi określić swojej tożsamości. Postać księdza Romualda Jakuba Wekslera-Waszkinela jest bardzo niejednoznaczna i to już od samego początku. Od dzieciństwa zmagał się z pewnymi lękami i podejrzeniami, o których nie mówił głośno, a których apogeum nastąpiło po wyznaniu przybranej matki. „Jesteś Żydem” – to słowa, które na zawsze zmieniły życie księdza i to nie w pozytywnym znaczeniu. Okazały się one preludium do poszukiwań własnych korzeni, odrzuceniu przez środowisko akademickie i duchowne. 23 lutego 1978 roku umarł Jakub Waszkinel i narodził się Romuald Jakub Weksler-Waszkinel. Człowiek pochodzący z dwóch środowisk i jednocześnie miłujący dwa światy: żydowski i chrześcijański. Sporo miejsca poświęcono dziejom Żydów na terenach II Rzeczpospolitej, zwłaszcza na dzisiejszej Wileńszczyźnie i Ukrainie. Historia rodziny Wekslerów, częstokroć bardzo skomplikowany stosunek Polaków do Żydów oraz ich losom podczas II wojny światowej – to wszystko przewija się na kartach reportażu we wspomnieniach ostatnich świadków tamtego okresu. Polak albo Żyd – przez tym wyborem stawiają go wszyscy: państwo, uczelnia, a nawet znajomi. Częstokroć sami lepiej wiedzą, kim jest Romuald Jakub niż on sam. Weksler-Waszkinel nie chce wybierać, pragnie połączyć…

Paryska żona Pauli McLain to burzliwa historia związku Ernesta Hemingway’a oraz Hadley Richardson łącząca w sobie niesamowity klimat przedwojennego Paryża z opowieścią o twardej, odważnej i łamiącej wszelkie ówczesne konwenanse kobiecie, która była życiową miłością laureata nagrody Pulitzera w 1953 roku i literackiego Nobla w 1954 roku. Życie pianistki Elisabeth Hadley Richardson nie było usłane różami: nadopiekuńczość ze strony matki a potem niespodziewane samobójstwo ojca oraz śmierć siostry sprawiły, że nastoletnia Hadley porzuciła edukację w Instytucie Maryjnym i odcięła się od świata.  Po śmierci rodzicielki w grudniu 1920 roku, spotkała Ernesta Hemingway’a, który zakochał się w niej do szaleństwa. Kilka miesięcy później, mimo sprzeciwu znajomych i rodzeństwa ogłosiła, że zamierza poślubić pisarza. Początkowo zamieszkiwali w Chicago, jednak kiedy małżonek został zatrudniony jako korespondent Toronto Star para wyjechała do dekadenckiego Paryża.  Życie we francuskiej stolicy nie było łatwe, wiązało się z licznymi wyjazdami Hemingway’a do innych europejskich krajów. Podczas jednej takiej podróży Hadley zgubiła walizkę z rękopisami męża. Ciągnący się miesiącami gniew Ernesta został złagodzony nieco przez fakt, że jego ukochana spodziewała się dziecka. Małżonkowie postanowili powrócić do Ameryki, jednak po narodzinach Johna Nicora Hemingway’a bardzo szybko powrócili do Paryża,  który oferował im niezwykle interesujące życie. Kolejne podróże po świecie oraz…

Frances Gumm okazała się trzecim, niechcianym dzieckiem Ethel i Franka (który, o ironio, po latach okazał się homoseksualistą). Nazywana przez rodzinę pieszczotliwie Baby, już od najmłodszych lat była  wyciągana na scenę przez ambitną i dość chłodną  emocjonalnie matkę. Aby dziewczynka mogła sprostać jej wymaganiom, Ethel zaczęła szprycować ją lekami, by córka jak najdłużej mogła występować na teatralnej scenie i zarabiać pieniądze na ich utrzymanie. To właśnie głównie dzięki uporowi rodzicielki mała Frances dość szybko podpisała kontrakt z Metro Goldwyn Mayer. Zmiana imienia i nazwiska na Judy Garland została zainspirowana przez samą Ethel, której nazwisko Gumm kojarzyło się niechybnie z rymem do Glum (z ang. osowiały, ponury). Garland to nazwisko jej bliskiego przyjaciela, natomiast imię Judy zostało zaczerpnięte z piosenki M. Carmichaela i S. Lerner. To właśnie wokalny talent gwiazdy Czarnoksiężnika z krainy Oz stał się znakiem rozpoznawalnym jednej z najzdolniejszych aktorek tamtego okresu. Występowała zarówno przed szerszą publika, jak i na prywatnych występach członków lóż masońskich i Stowarzyszenia Bnai B’rith. Praca w studiu MGM nie okazała się jednak bramą do krainy szczęścia, bowiem Judy zmagała się z niemoralnymi i dwuznacznymi szantażami ze strony samego Mayera. To właśnie w tamtym okresie, już po sukcesie najsłynniejszego filmowego musicalu, Garland zaczęła zmagać się…

Nie ulega wątpliwości, że Katharine Hepburn była jedną z największych gwiazd kina pierwszej połowy XX wieku. Podjęta przez Charlotte Chandler próba stworzenia pełnej biografii aktorki jest jednak czymś więcej, niż spisaniem najważniejszych wydarzeń z życia Hepburn. Stanowi ona kompendium życia Katharine, omówienie jej filmowych dzieł i przede wszystkim próbę zrozumienia fenomenu kobiety, która przez ponad 50 lat czarowała widzów na całym świecie. Katharine Hepburn to efekt ponad trzydziestu lat pracy, jaki włożyła Chandler, by w pełni przedstawić sylwetkę hollywoodzkiej gwiazdy. Autorka ma bogate doświadczenie w tworzeniu życiorysów znanych osób – do jej dzieł zalicza się między innymi biografię Ingrid Bergman, Marleny Ditrich, Alfreda Hitchcocka czy Billy’ego Wildera. Książce nie można niczego zarzucić – na każdej stronie biografii daje się zauważyć dziennikarski profesjonalizm, jakim kierowała się Chandler, odpowiednio dobierając najważniejsze momenty z życia Hepburn, a uzupełniając je opowieściami z kręgu najbliższych jej osób. Na próżno szukać pikantnych szczegółów czy potwierdzeń którejkolwiek z gorących plotek krążących w czasach złotej ery kinematografii. Ich miejsce zajmuje bogata filmografia oraz zarys treści wszystkich filmów, w jakich wystąpiła Katharine, od komedii (m.in. Filadelfijska opowieść, Afrykańska królowa, Kobieta roku)  po dramaty (oskarowy Lew w zimie, Smocze nasienie czy Trojańskie kobiety). Biografia liczy łącznie lekko ponad 300 stron,…

Grace Kelly autorstwa Wendy Leigh jest pozycją doprawdy niezwykłą. Niszczy popkulturowy wizerunek amerykańskiej księżniczki jako przepięknej kobiety zakochanej w księciu, która z gracją i powagą sprawowała urząd księżnej Monako. Okazuje się, ze Grace ma na sumieniu wiele grzechów, z których najpoważniejszymi okazała się seksualna rozwiązłość, pycha oraz nigdy nie zaspokojone pragnienie bycia adorowaną przez cały świat. Rzadko kiedy podkreśla się, jak wielką cenę opłaciła aktorka za osiągnięcie swoich życiowych celów, jakimi było osiągnięcie wielkiej sławy i poślubienie europejskiego księcia, za to chętnie wspomina o jej wspaniałych kreacjach, zachwycającej urodzie i jej bajkowym ślubie z Rainierem Grimaldim. W rzeczywistości życie Grace nie było usłane różami, ale warto też zaznaczyć, że sama rzucała sobie kłody pod nogi. Panna Kelly nie była święta, wręcz przeciwnie, daleko jej do sylwetki, jaka jest kreowana przez dzisiejsze media. Mimo twardego, dość konserwatywnego wychowania (jej matka była Niemką, a ojciec słynnym kobieciarzem i sportowcem), młoda aktorka nie stroniła od zabaw i flirtów z mężczyznami. Swoją cnotę straciła z mężem najlepszej przyjaciółki, nie miała oporów, by romansować z żonatymi, a także nie rumieniła się, kiedy wychodziła naga przed oblicze niedawno poznanego mężczyzny. Przyjmowała podarunki od rzeszy kochanków, z każdym utrzymując dość dobre stosunki. Skąd wynikało takie zachowanie? Grace…