Portafortunas

Przedstawione w formie stu pięćdziesięciu pytań i odpowiedzi historie zabójców przedstawione w książce Michelle Kaminsky Seryjni mordercy rozbudza czytelniczy apetyt na zagłębianie się w tajniki zbrodni, jednocześnie pozostawiając go z uczuciem wielkiego niedosytu. Zacznijmy jednak od początku.

Z pewnością wielu z Was kojarzy film animowany Walta Disneya zatytułowaną Coco – głównym bohaterem jest Miguel, który w magiczny sposób trafia do Krainy Umarłych. To, co w kinie przedstawiono jako normalną, niemal odwieczną tradycję związaną z przynoszeniem obiadów na groby zmarłych i rozmowy z duchami, dla starszych mieszkańców Meksyku jest zaskakującym, nowym nawykiem. Co jeszcze kryje w sobie Meksyk? Rąbka tajemnicy odsłania Ola Synowiec w swoim reportażu Dzieci Szóstego Słońca. W Co wierzy Meksyk?

Miłość made in China. Jak kochają Chińczycy nie jest zwykłym reportażem o heteroseksualnych związkach w Chinach, lecz obszernym, nieco subiektywnym zapisem o funkcjonowaniu społecznych relacji. Te okazują się być bardzo zaburzone, bo jak zauważa autor, Dorian Malovic, Chińczycy tak naprawdę nie kochają, lecz kalkulują, na ile opłaca im się zawrzeć związek małżeński i ile pieniędzy trafi do ich kieszeni.

Imperium boga Hanumana. Indie w trzech odsłonach to nie jest zwykły reportaż turysty lub blogera, który opisuje swoje wrażenia po podróży w Indiach. Wręcz przeciwnie, to solidna dawka wiedzy na temat współczesnego państwa w opracowaniu Piotra Kłodkowskiego, byłego ambasadora RP w Indiach, orientalisty oraz profesora Katedry Porównawczych Studiów Cywilizacji UJ. Autor próbuje scharakteryzować proces przemian społeczno-gospodarczo-politycznych, jakie miały miejsce w tym azjatyckim kraju w przeciągu ostatnich kilkunastu lat. Całość została podzielona na trzy części, jak zresztą wskazuje tam podtytuł Indie w trzech odsłonach, z czego największa z nich, zajmująca aż połowę objętości, traktuje o współczesnej polityce. Władza i władcy porusza przede wszystkim wątek władzy Narendry Modiego, który przerwał rządy rodziny Gandhi. Przytacza wiele rozmów, opinii i legend, jakie krążą wokół postaci Modiego i jego dojścia do najwyższych, politycznych sfer. Z oczywistych względów wiele zdań na jego temat zostało połączonych w jedną całość lub też zostało przypisane innym osobom, bowiem wielu rozmówców nadal pracuje w wysoko postawionych sferach polityczno-dyplomatycznych. Największą zaletą jest wysoka merytoryka, przy czym jednak narracja prowadzona jest w sposób dość oschły, pozbawiona warstwy emocjonalnej autora, przez co całość czyta się dość ciężko, jakby miało się do czynienia z raportem dyplomaty a nie z żywym reportażystą indyjskiej społeczności. Pełno…

Trzy lata trwało, zanim dziennikarzowi lubelskiego oddziału Gazety Wyborczej, Piotrowi Pawłowi Reszce, udało się w pełni przygotować literacki reportaż dotyczący poszukiwań żydowskiego złota na terenie poniemieckich obozów zagłady w Sobiborze i w Bełżcu.

David Cesarani w młodości należał do izraelskiego, pacyfistycznego ruchu i pracował w jednym z kibuców. Swą karierę rozpoczął na brytyjskich uniwersytetach, poświęcając czas pracom nad badaniem historii Żydów oraz nad Holokaustem. Dzięki swej ciężkiej pracy, wytrwałości i skrupulatności został doradcą premiera Gordona Browna do spraw pamięci o Holokauście i historii najnowszej. Wśród jego prac znajdują się książki poświęcone Eichmannowi, Arthurowi Koestlerowi oraz dziejom Żydów anglosaskich. Ostatnią pracę stanowi bardzo obszerne, liczące ponad tysiąc stron opracowanie poświęcone zagładzie zatytułowane Ostateczne rozwiązanie. Losy Żydów w latach 1933-1949. Już na samym wstępnie David Cesarani podkreśla, jak wielką przepaść dzieli powszechne rozumienie historii a aktualny stan wiedzy. Wielu ludzi czerpie lekcje przeszłości z książek, filmów oraz ze szkolnych lekcji, jednak łączy ich wspólny mianownik- zawierają wiele błędów, niedomówień, są fragmentaryzowane oraz często oparte na przestarzałych opracowaniach. Ostateczne rozwiązanie. Losy Żydów w latach 1933-1949 to nie tylko Auschwitz i Birkenau, Treblinka i Majdanek, ale również, jak podkreśla Brytyjczyk, liczne, często nieznaczone miejsca kazi ponad półtora miliona Żydów na Białorusi i Ukrainie, a także w innych miejscach Europy: we Francji, Belgii, Holandii, Czechach i Norwegii. Opracowanie stanowi kompendium wiedzy akademickiej oraz odkryć naukowych z innych dziedzin, zaś jej głównym celem jest edukacja i naprostowywanie wiedzy skrzywionej…

Julio Santana nie miał tak naprawdę wyboru: albo spełni polecenie swojego mocno chorego wujka (nawiasem mówiąc żołnierza i płatnego zabójcy) albo zginie jego cała rodzina (rodzeństwo oraz rodzice mieszkający u brzegów rzeki w głębi puszczy amazońskiej. W wieku 17 lat po raz pierwszy zastrzelił człowieka, zaś w roku 2006 na jego koncie znalazły się 492 osoby, których celowo pozbawił życia. Na początku cena wydawała się śmieszna: 30 kilo ryżu, 20 kilo fasolki, po 10 kilogramów kawy i cukru, a także 5 kilo sera, kilka puszek oleju i butelek wódki, a także, co najważniejsze, życie ukochanego wuja. Z czasem stawka wzrosła, ponieważ młody Julio z polecenia trafił do służby wojskowej wyłapującej komunistów skrywających się w amazońskich latach. Prawdziwa historia mojego życia jest znacznie smutniejsza niż wszystko, co można sobie wyobrazić – Julio Santana Książkę czyta się naprawdę przyjemnie, nie jak reportaż, lecz dobry kryminał, w którym kibicujemy głównemu bohaterowi: Julio ma 17 lat, jest do szaleństwa zakochany w Ritinhi i marzy o tym, aby przeżyć z dziewczyną swój pierwszy raz. Zabójcą na zlecenie został naprawdę przypadkowo, raczej z przymusu niż dobrej woli, a późniejsze zlecenia to pokłosie dewastacji psychiki młodego umysłu, jaki do tej pory rozwijał się z dala od cywilizacji,…

Zmarła w styczniu 2018 roku Ursula Le Guin niemal do końca swoich dni aktywnie uczestniczyła w życiu literackim, również prowadząc blog internetowy. Pod adresem http://www.ursulakleguin.com/Blog2017.html można znaleźć wpisów, spośród których zostało wybranych kilkanaście najważniejszych wpisów z lat 2010-2015, które opublikowano w książce zatytułowanej Nie ma czasu. Myśli o tym, co ważne. Autorka cyklu Ziemiomorze mierzy się z nowym medium, konfrontuje swoje poglądy z nowymi trendami polityczno-społecznymi oraz opisuje historię nowego, futrzastego towarzysza Nie ma tu miejsca na wzniosłe konkluzje lub też odważne deklaracje. Ursula Le Guin z rozbrajającą szczerością stwierdza, że starość to okropny czas w życiu człowieka i trzeba mieć odwagę, aby ją przetrwać. Nie ma czasu. Myśli o tym, co ważne zostały podzielone na cztery główne działy tematyczne (rozważania o starości, o literaturze, o radościach oraz różnorodne myśli związane z wiarą, polityką oraz ogólnym stylem życia), które zostały przeplecione z Kronikami Parda, adoptowanego kota Le Guin. Autorka śmiało, ale jednocześnie stanowczo i bezkompromisowo zajmuje stanowisko wobec religii, gospodarki oraz promowanego niemal na całym świecie weganizmu. Ma swoje zdanie, nie zamierza go zmieniać ani tez łagodzić jego wymowy pod wpływem trendów oraz źle pojętej poprawności politycznej. Myśli ostre, błyskotliwe i, w przeciwieństwie do ciała pisarki, nietknięte naleciałościami minionych dekad….

Kim był i jaką rolę odegrał w dziejach ludzkości Włodzimierz Iljicz Uljanow, znany jako Lenin? Do historii przeszedł jako ojciec rewolucji październikowej 1917 roku, która obaliła dynastię Romanowów i zaprowadziła nowy porządek na wschodzie Europy. Nowy ład i nowi ludzie, którzy stali za tą ideą na zawsze odcisnęli piętno w myśleniu i w dążeniu ludzkości do stworzenia idealnego społeczeństwa na Ziemi. Szkopuł w tym, że nie wszyscy pragnęli tego samego, a już na pewno Lenin nie pragnął szczęścia i sprawiedliwości dla wszystkich. Dzisiaj w myśleniu przeciętnego człowieka Lenin kojarzy się z bojownikiem o wyższe wartości i cele, a przynajmniej ludzie z Europy Zachodniej patrzą w ten sposób na tego człowieka. Europa Wschodnia i Rosja widzą te sprawy nieco inaczej. Kim naprawdę był bohater opracowania Victora Sebestyena Lenin. Dyktator, o co walczył i w imię czego zabijał? Odpowiedź wcale nie jest jednoznaczna, a historia wtłaczana do głów uczniom przez komunistów była zupełnie inna. Pora poznać prawdziwą historię jednego z największych… no właśnie, kogo? Dla jednych jest bohaterem, dla innych złoczyńcą, który za nic miał ludzkie życie. Po dziś dzień tłumy Rosjan stoją w kolejce do mauzoleum, aby zobaczyć zabalsamowane zwłoki dyktatora i pochylić czoła przed tym, który na zawsze zmienił ich…

Opowieść Evy Mozes (po mężu Kor) rozpoczyna się wraz z postawieniem pierwszego kroku na ziemi niemieckiego obozu koncentracyjnego w Auschwitz w maju 1944 roku. Wraz z siostrą bliźniaczką Miriam zostały odseparowane od pozostałych członków rodziny (dwóch sióstr i rodziców), by trafić pod opiekę członków załogi medycznej doktora Josefa Mengele. Dla zaledwie dziesięcioletnich dziewczynek był to niewyobrażalny szok, bowiem małe rumuńskie Żydówki zostały wyrwane z cudownego, sielskiego dzieciństwa i przeniesione prosto w sam środek piekła, zdane wyłącznie na same siebie. Eva i Miriam wychowały się w bogatej rodzinie Aleksandra i Jaffy Mozesów, którzy byli właścicielami setek hektarów ziemi uprawnej w Portzie na terenach Rumunii. Historia dziewczynek stanowi niemal całkowite przeciwieństwo obrazu, jaki przeciętny czytelnik wynosi z lektury świadectw ocalałych z Holokaustu. Przede wszystkich rodzina Mozesów należała do zasymilowanych, mówiących po rumuńsku i węgiersku Żydów, których dzieci chodziły do publicznej szkoły. Jidysz, codzienny język Żydów aszkenazyjskich, był używany wyłącznie wtedy, kiedy rodzice chcieli ukryć pewne faktu przed swoimi dziećmi. Wraz z wybuchem wojny ich życie nie zmieniło się, nikt nie musiał nosić sławnych opasek z gwiazdą Dawida. Mało tego, rodzina Evy i Miriam ugościła dowódców wojsk III Rzeszy w swoim domu, kiedy Ci weszli do Portzu, aby przejąć miasto! Niemniej był to…