Gdy myślimy o życiu na wsi w Polsce w latach 1945-1989, często wyobrażamy sobie idylliczne obrazki z wiejskich wesel, dożynek i innych tradycyjnych uroczystości. Chłopki. Opowieść o naszych babkach pokazuje, że rzeczywistość była znacznie bardziej brutalna i skomplikowana.
O czym są Chłopki?
Książka Joanny Kuciel-Frydryszak to reportaż o życiu wiejskich kobiet w Polsce w latach 1918-1939. Autorka przeprowadziła ponad 150 rozmów z kobietami z różnych regionów Polski, które opowiadały o swoim życiu codziennym, pracy, miłości, rodzinie i marzeniach.
Książka pokazuje, jak trudne było życie kobiet na wsi w czasach, gdy panował patriarchalny model rodziny i społeczeństwa. Kobiety były odpowiedzialne za wszystkie prace domowe i gospodarskie, często pracując po 12 godzin dziennie. Często były też poniżane i wykorzystywane przez mężów i ojców. Mimo trudnych warunków, mieszkanki wsi to silne i niezależne osoby. Nie poddawały się przeciwnościom losu i zawsze walczyły o swoje marzenia.
To ważna lektura, która pozwala zrozumieć, jak wyglądało życie polskich kobiet w przeszłości. Jest to również poruszająca opowieść o sile i determinacji młodych dziewczyn, które mimo trudnych warunków potrafiły żyć pełnią życia.
Czy książka szokuje? Zależy kogo
Chłopki pozwalają zrozumieć, jak bardzo zmieniło się życie Polek na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat. Opowieść o naszych babkach Joanny Kuciel-Frydryszak może być szokująca dla osób, które nie mają pojęcia o życiu kobiet na wsi w Polsce w latach 1945-1989. Autorka opisuje w niej, jak trudna, mozolna i ciężka była codzienna egzystencja na wsi, którą cechowała przemoc, alkoholizm, głód, zbyt wymagające prace oraz liczne choroby.
Najbardziej zasmuciła i mocno przygnębiła mnie opowieść o tym, że śmierć krowy czasami opłakiwano mocniej niż utratę małego dziecka, bo niemowlę to tylko kolejna gęba do wykarmienia, a zwierzę daje mleko, które można sprzedać. Oto kilka innych przykładów, które mogą być szokujące dla współczesnych czytelników:
- Kobiety musiały wstawać przed świtem, aby przygotować posiłki dla rodziny i rozpocząć pracę w gospodarstwie. Często pracowały do późnych godzin wieczornych, a nawet w nocy. Musiałby odejmować sobie jedzenie, by wpierw nakarmić męża i dzieci, przez co często chodziły głodne. Aha, chłopi jedli 1-2 posiłki na dobę. Nigdy nic więcej.
- Gospodynie odpowiedzialne za wszystkie prace domowe, takie jak gotowanie, sprzątanie, pranie i opieka nad dziećmi. Często nie miały czasu dla siebie i swoich zainteresowań. Praca w domu i przy maluchach nie była uznawana w ogóle za pracę.
- Kobiety były często poniżane i wykorzystywane przez mężów i ojców. Często były zmuszane do wykonywania prac ponad siły.
- Wieś to wszechobecna bieda. Posiadanie kur czy krowy oznaczało, że będzie można sprzedać jajka i nabiał, by kupić za to opakowanie zapałek lub białą bułkę. Swoją drogą, zapałki to była tak droga rzecz, że ćwiartowano je, by na dłużej starczyły. Cukier? To rarytas dla bogaczy.
Oczywiście nie wszystkie kobiety na wsi żyły w takich warunkach. Były też gospodynie, które miały szczęśliwe małżeństwa i były kochane przez swoich mężów i dzieci. Jednak ogólnie rzecz biorąc, życie kobiet na wsi w tym okresie było bardzo trudne i ciężkie.
>>Polecam lekturę artykułu „Gdy oni się obżerali, pół Polski głodowało. Dlaczego warto odkrywać mroki Dwudziestolecia?” w temacie głodu w okresie 20-lecia międzywojennego.
Cenna lekcja dla feministek
Chłopki to przede wszystkim opowieść o tym, jak bardzo w zaledwie sto lat zmieniła się rola i pozycja kobiety w społeczeństwie. Dla mnie to cenna lekcja także w kontekście feminizmu – to właśnie lektura uświadamia, jak bardzo wzrosła ranga kobiety w społeczeństwie i jak wiele zostało naprawione. Dostęp do edukacji, możliwość decydowania o własnym życiu i finansach to kluczowe osiągnięcia. Niech wszyscy Ci co krzyczą, jak bardzo jest prawa kobiet są zaniedbywane w naszym kraju, sięgną po lekturę Joanny Kuciel-Frydryszak. Oj dziwią się, jak wielkie było społeczne przyzwolenie na bicie, poniewieranie, wyzwiska, pozbawianie możliwości edukacji czy nawet jedzenia.
Od czasu międzywojnia życie polskich kobiet zmieniło się diametralnie. Kobiety zyskały dostęp do edukacji, rynku pracy i polityki. Obecnie kobiety mają takie same prawa i możliwości jak mężczyźni. Oczywiście nadal istnieją nierówności między kobietami i mężczyznami, jednak w porównaniu z sytuacją kobiet w latach 1945-1989, obecnie kobiety żyją w zupełnie innym świecie.
Czy warto sięgać po Chłopki? TAK!
To ważna lektura, która pozwala zrozumieć, jak wyglądało życie polskich kobiet w przeszłości. Jest to również poruszająca opowieść o sile i determinacji kobiet, które mimo trudnych warunków potrafiły żyć pełnią życia.
Joanna Kuciel-Frydryszak jest autorką jeszcze innej książki. „Służące do wszystkiego” (wydana w 2018 roku). To reportaż o życiu służących w Polsce w latach 1945-1989, autorka przeprowadziła ponad 100 rozmów z byłymi służącymi, które opowiadały o swojej pracy, życiu codziennym i relacjach z pracodawcami. I już wiem, że i ta lektura mnie nie ominie.
Pattyczak
Tytuł: Chłopki. Opowieść o naszych babkach
Autor: Joanna Kuciel-Frydryszak
Wydawnictwo: Wydawnictwo Marginesy
Data i miejsce wydania: 17.05.2023
Oprawa: twarda
Wydanie: I
Liczba stron: 504
ISBN: 978-83-67674-31-7
