Dzieci nazistów Jarosława Molendy to książka z jednej strony traktująca o potomkach jednych z największych zbrodniarzy na świecie, z drugiej zaś skupiająca się na rodzicach z niechlubną przeszłością. Autor pokazuje, jak skrajne postawy towarzyszyły dzieciom nazistów, równocześnie opisując ich problemy, z jakimi zmagały się przez całe dorosłe życie.
Wiele tu o przeszłości rodziców
Oczywiście nie sposób rozpocząć opowieści o losach Martina Adolfa Bormanna, Niklasa Franka, Eddy Goring, Moniki i Jennifer Goth, Gundrun Himmler, Rolfa Mengele czy też Alberta Speera bez przywoływania dziejów ich rodziców. A tutaj cofamy się często do momentu poznania i ślubu ich rodziców oraz opisów tego, jak były wychowywane. Wspólnym mianownikiem okazuje się dzieciństwo pozbawione wojennych traum, daleko od widma śmierci, bólu i cierpienia.
Dzieci czołowych twórców niemieckiego systemu zbrodniczego wychowywały się w wiejskich posiadłościach, z prywatnymi nauczycielami i służbą, mając wszystkiego pod dostatkiem. Dopiero wojenna klęska zmusiła ich do konfrontacji z prawdziwym życiem – niektórzy znaleźli się w więzieniach, inni musieli z matkami uciekać zagranicę. Wszystkim zaś towarzyszył strach i niezrozumienie sytuacji, bo jak ten ojciec, kochający, piszący listy, przesyłający prezenty, mógł okazać się wojennym zbrodniarzem i często mordercą dzieci, ich rówieśników.
Kochany tata czy wojenny zbrodniarz?
I chociaż autor opisuje zaledwie losy potomków siedmiu niemieckich nazistów, to wszystkich ich łączy jedno – nie mieli pojęcia o „pracy” swoich ojców. Niektórzy dowiadywali się o niej w dzieciństwie, inni zaś jako ludzie dorośli. Konfrontacja z tak brutalną prawdą okazała się dla wielu nie do zniesienia – zaprzeczali i mówili o okrutnej pomyłce lub próbowali odciąć się od swoich rodziców, jednocześnie utrzymując z nimi minimalny kontakt i nie zdradzając ich położenia przed wymiarem sprawiedliwości (jak to miało miejsce w przypadku Josefa Mengele). Taka niewola dwóch skrajnych postaw – z jednej strony niemożności zaakceptowania zbrodniczej przeszłości ojców, a z drugiej niemożność całkowitego odcięcia się od „ukochanego ojca” sprawiała, że owe dzieci przez całe życie zmagały się z psychologicznym brzemieniem, które w spuściźnie pozostawili im rodzice.
Brzemię milczenia, niemowa myśli
I chociaż losy niektórych bohaterów znacząco rozminęły się z rodowym, nazistowskim dziedzictwem, jak na przykład życie syna Bormanna, który został katolickim księdzem czy też Rolf Mengele, który zdecydowanie odciął się od Josefa i do końca swoich dni miał do ojca żal, iż nie wyraził ani odrobiny skruchy.
Książniczka neonazistów. Gudrun z ojcem, Heinrichem Himmlerem, w 1935 roku
Inni zaś nie byli w stanie znieść prawdy i do końca życia byli przekonani, iż ojcowie padli ofiarą systemu i są niewinni. Świadczą o tym słowa Alberta Speera juniora, architekta, który z dumą odwołuje się do pomysłów swojego ojca czy Gudrun Himmler, księżniczka neonazistów, która pozostała wierna niemieckiej ideologii do śmierci w 2018 roku.
Praca ciekawa, chociaż nie odkrywcza
Oczywiście książka Jarosława Molendy nie jest w żaden sposób odkrywcza – odtwórcze źródła historyczne oraz liczne artykuły w sieci pozwalają samodzielnie prześledzić losy niemieckich potomków – jednak to, co zwraca czytelniczą uwagę jest dwoista natura Niemców. Z jednej strony to wyrachowani słudzy systemu, przekonani o swojej niewinności i dążący do wznoszenia rasy aryjskiej na piedestał, zaś z drugiej to zwykli ludzi, którzy (o dziwo) potrafią kochać swoje rodzice i spędzać czas z dziećmi. I właśnie ta dwoista natura praca-dom sprawia, że książkę Dzieci nazistów czyta się naprawdę dobrze. Autor przedstawił w gruncie rzeczy bardzo złożony pod kątem psychologicznym problem, trudny do zrozumienia, który fascynuje pod wieloma względami. Dzieci nazistów Jarosława Molendy to książka przystępna, pozbawiona brutalnych opisów niemieckich zbrodni, niemniej przerażająca pod względem tego, że stanowi ciekawe studium przypadku osób, które zaprzeczały Holokaustowi mimo niezliczonych świadectw i niepoliczalnej liczbie dowodów przeciwko „pracy” ich ojców. Świetna pozycja dla każdego, kto interesuje się historią oraz psychologią.
Inne książki o podobnej tematyce:
- Eichmann w Jerozolimie (Hannah Arendt)
- Ostateczne rozwiązanie. Losy Żydów w latach 1933-1949 (David Cesarani)
- Przetrwałam. Życie ofiary Josefa Mengele (Eva Mozes Kor, Lisa Rojany Buccieri)
Pattyczak
Tytuł: Dzieci nazistów. Brzemię milczenia, niewola myśli
Autor: Jarosław Molenda
Wydawnictwo: Wydawnictwo Filia
Data i miejsce wydania: 12.10.2022 rok,
Oprawa: miękka ze skrzydełkami
Wydanie: I
Liczba stron: 336
ISBN: 978-83-8280-262-7
