Afryka to kontynent pełen kontrastów, skrajności, niewiarygodnej różnorodności krajobrazu i kultur, jest miejscem tętniącym życiem, historią i niekończącymi się opowieściami. Zapraszam do odkrycia literackiego obrazu Afryki, który pozwoli na podróż do miejsc tak odległych i różnorodnych jak nigdy dotąd.
Czarny ląd niesie ze sobą urok, który od zawsze pociągał pisarzy i twórców do opisywania jej niezwykłego piękna, a także wyzwań, z którymi mierzy się na co dzień. Literatura afrykańska, zarówno autorstwa rdzennych mieszkańców, jak i przybyszów z innych zakątków świata, pozwala nam zanurzyć się w afrykańskiej kulturze i klimacie, odkrywając niewidoczne wcześniej aspekty tego fascynującego kontynentu. Dzięki poniższym tytułom poznamy osoby, dla których Afryka stała się całym światem.
Kolejność alfabetyczna
Córka Burgera – Gordimer Nadine
Róża Burger dorastała w czasach, gdy inwigilacja rządu RPA była wszechobecna i odbijała się piętnem na każdym najdrobniejszym aspekcie codzienności. Obojga rodziców Róży zatrzymano na skutek politycznych przekonań. Ojciec, legendarny działacz polityczny walczący o zniesienie apartheidu, zmarł w więzieniu, matka wkrótce po opuszczeniu aresztu. Wszyscy dookoła oczekują, że nieśmiała dwudziestolatka podejmie jakieś radykalne działania, tymczasem władze rządowe wcale nie zaprzestały ścisłej obserwacji. Wspaniała powieść laureatki Nagrody Nobla Nadine Gordimer o borykaniu się z wydarzeniami, na które nie mamy wpływu, a które bezpośrednio kształtują naszą codzienność.
Dziś wieczorem nie schodźmy na psy. Afrykańskie dzieciństwo – Alexandra Fuller
To porywająca opowieść o dzieciństwie spędzonym w Afryce – zniewalająco pięknym, ale i pełnym grozy, beztroskim, choć czasem bolesnym i trudnym. Alexandra Fuller przenikliwie opisuje tamte niespokojne lata i pękającą „bańkę anglocentryzmu”. Z czułością i humorem opowiada losy swojej rodziny, która mimo niechęci do miejscowej ludności, ciężkich warunków życia i niesprzyjającej fortunie nie wyobrażała sobie życia poza Afryką. Choć jest to wspomnienie niespokojnego życia w miejscu często niegościnnym, Fuller potrafi znaleźć śmiech tam, gdzie nie ma z czego się cieszyć.
Heban – Ryszard Kapuściński
Afryka zafascynowała Ryszarda Kapuścińskiego. Poświęcił jej w całości książki Gdyby cała Afryka i Jeszcze dzień życia, album fotograficzny Z Afryki oraz liczne teksty w zbiorach reportaży; tam też znalazł scenerię dla swego najsłynniejszego utworu – Cesarza. Po 40 latach od pierwszej podróży do Ghany dokonał podsumowania swoich obserwacji i przeżyć. Wydany w 1998 r. Heban to zbiór szkiców o „jego” Afryce: o zachodzących w niej przemianach, począwszy od wczesnego okresu dekolonizacji po schyłek XX wieku, oraz o nadal nierozwiązanych problemach – wojnach i przewrotach, epidemiach i głodzie, nędzy i korupcji – widzianych poprzez życie mieszkańców kontynentu, których Kapuściński poznawał z bliska w czasie licznych reporterskich wędrówek.
Nielegalny. Moje dzieciństwo w RPA – Noah Trevor
Pełne kapitalnego poczucia humoru wspomnienia znanego amerykańskiego satyryka, który dorastał w trudnych warunkach w czasach apartheidu w RPA. To też opowieść o miłości, jaka łączyła go z niezłomną matką, która nie bała się sprzeciwiać ani rasistowskiemu systemowi, ani tradycjom, spychającym afrykańskie kobiety na sam dół społecznej drabiny. Wciągająca narracja, fantastyczne pełnokrwiste postacie i pozytywne podejście autora do ludzi i życia składają się na podnoszącą na duchu, mądrą książkę.
Nocni wędrowcy – Wojciech Jagielski
Wstrząsająca opowieść o dzieciach – nawet pięcioletnich – wcielonych siłą do Armii Bożego Oporu i zmuszanych do zabijania swoich braci i najbliższych. Jagielski – naoczny świadek jednego z najbardziej krwawych konfliktów Afryki – tworzy uniwersalną opowieść o tym, do czego każdego człowieka może popchnąć fanatyzm.
O chłopcu, który ujarzmił wiatr – Kamkwamba William Mealer Bryan
Niezwykła opowieść o dociekliwym, malawijskim chłopcu i jego pełnym inwencji umyśle. O nadziei we współczesnej Afryce, o ludzkiej pomysłowości i jej potędze w walce z przeciwnościami losu. O chłopcu, który ujarzmił wiatr to lektura obowiązkowa dla tych, którzy ośmielają się marzyć.
Pożegnanie z Afryką – Karen Blixen
Autobiograficzna i najbardziej znana powieść duńskiej pisarki. Napisana w pięknym, zmysłowym stylu, z jednej strony ukazuje niepowtarzalne piękno Czarnego Lądu, z drugiej obnaża różnice między kulturą a naturą. Jest pełna współczucia, zrozumienia i szacunku dla drugiego człowieka. Blixen utrwaliła portret Afryki, której już nie ma. Afryki czasów kolonialnych, tworzonej przez przenikające się kultury miejscowych i przyjezdnych próbujących narzucić swoje reguły, często związane z brakiem poszanowania dla lokalnej społeczności.
Wszystko się rozpada – Achebe Chinua
Słusznie nazywany ojcem literatury afrykańskiej, Achebe opowiada o swoim plemieniu, Ibo. O czasach spokoju, hołdowania tradycji, które minęły bezpowrotnie. Opowiada także o czasach, kiedy to w wiosce pojawili się misjonarze i kolonizatorzy. Biali, którzy narzucili swoją religię, zdeptali tradycję.
Okonkwo to ambitny i silny przywódca wioski. Jego życie jest dobre: ma mocne podwaliny, Okonkwo nie ma problemów z żonami, plony u niego obfite, cieszy się poważaniem mieszkańców wioski. Kiedy pewnego dnia zabije przypadkowo współplemieńca, wszystko się zmieni. Okonkwo zostaje wyrzucony z wioski na siedem lat. Przez te lata wiele się wiosce zmieni… Achebe o wielkich dramatach opowiada szeptem. Jego proza czerpie z tradycji oralnej, stąd jej pozorna prostota. Wielka książka.
Zabiłam. Historie matek skazanych za zbrodnię ludobójstwa w Rwandzie – Natalia Ojewska
Książka opowiada historie piętnastu kobiet, które odbyły lub jeszcze odbywają karę więzienia – ich motywacje, popełnione czyny, zmagania z ciężarem zbrodni, przygotowania do wyjścia na wolność i trudności w powrocie do rodziny i społeczeństwa. Niektóre z nich nigdy nie przyznały się do popełnionych czynów i nie czują się winne. Inne z kolei szczerze żałują swojego postępowania. Losy każdej z nich są przejmującym świadectwem okrucieństwa czasów w których przyszło im żyć – bratobójczej rzezi w Rwandzie.
Zanim zapomnę – Brink Andre
Narratorem jest Chris Minaar, starzejący się afrykanerski pisarz, niegdyś opozycjonista zasłużony w walce z apartheidem, obecnie zagorzały przeciwnik Busha i wojny w Iraku. Postanowił spisać swoje wspomnienia, póki jeszcze nie zawodzi go pamięć — stąd tytuł. Ich adresatką jest nieżyjąca już Rachel. Przez życie Chrisa przewinęło się wiele kobiet, ona jednak jest jedyną, którą,prócz matki, kochał. Spoglądając wstecz na swoje liczne romanse, dokonuje swoistego rachunku sumienia. Z zapisków Minaara przebija uczucie przytłaczającej samotności, bo mimo uznania, jakim wciąż się cieszy jako pisarz, ma świadomość, że nie wnosi już nic do życia publicznego. Może jedynie z gorzkim rozczarowaniem obserwować sytuację w Afryce Południowej w dziesięć lat po pierwszych wolnych wyborach i przyglądać się bezradnie, jak społeczeństwo, o które kiedyś walczył, pogrąża się w chaosie, brutalnej przemocy i coraz większej nędzy.
Czytaj także:
>TOP 10 książek o Skandynawii i Finlandii
